Parkwachters riskeren hun leven om het oudste natuurpark van Afrika, Virunga, te beschermen. De afgelopen jaren zijn al 175 van hen gedood door stropers en rebellen. De Nederlandse dierenarts Joost Philippa hielp de gorilla's in het Virunga-park, en maakte het geweld van dichtbij mee.
"Soms als ik het park inging, had ik wel vijftien man beveiliging bij me. Parkwachters wagen elke dag hun leven om het park te beschermen. Het is diep triest dat ze dat met de dood moeten bekopen", vertelt dierenarts Philippa aan RTL Nieuws.
(Foto: Gorilla Doctors)
Paradijs onder vuur
Bergen, meren, vlaktes en duizenden hectare groene ondoordringbare jungle: het Afrikaanse natuurpark Virunga op de grens van Rwanda, Oeganda en Congo is een paradijs voor wilde dieren. Ook voor de paar honderd berggorilla’s die er leven. Maar het Congolese deel van het park wordt bedreigd, parkwachters worden vermoord en gorilla's gedood. Het leger is al ingezet om de parkwachters te helpen. De gevolgen kunnen groot zijn, waarschuwde een groep wetenschappers onlangs: als we de gorilla's niet beter beschermen ziet hun toekomst er somber uit.
'Soldaten doodgeschoten vlakbij mijn tent'
Als je het hebt over dierenartsen, dan is Joost Philippa van de meest avontuurlijke soort: als er een gorilla gewond was geraakt in Virunga, bijvoorbeeld omdat hij in de val van een stroper terecht was gekomen, dan haastte hij zich het park in om het dier te verdoven en te helpen.
Niet zonder gevaar: "Je hoorde vaak geweerschoten, dan sliep ik in m'n tent met m'n kleren aan, zodat ik elk moment kon vluchten. Op een dag was ik in het park om een olifant te helpen. Toen kwamen de schoten 's nachts wel erg dichtbij. De volgende dag bleken er een paar soldaten doodgeschoten, vlakbij mijn tent. Dan vraag je je wel even af: hoe ver moet je gaan om de dieren te beschermen?"
(Foto: Gorilla Doctors)
Rebellen, landbouw en illegale mijnen
Het gevaar komt vooral van rebellengroepen. Er zijn er zo’n tien à vijftien actief in het park. "Ze verdienen geld met de grondstoffen uit het park, het verhandelen van dieren en ze schieten dieren dood om ze op te eten." De parkwachters proberen de rebellen op afstand te houden, maar dat is levensgevaarlijk: vorige maand nog werden er bij een aanval vijf parkwachters gedood. De afgelopen jaren zijn er in totaal zelfs 175 parkwachters omgekomen. "Ook een aantal mensen die mij hebben beveiligd leven nu niet meer", zegt Philippa.
Gorilla's beschermen is levensgevaarlijk:
Maar de rebellen zijn niet de enige bedreiging voor de gorilla’s en de andere wilde dieren in Congo. "Er wonen veel mensen in de buurt van Virunga en die trekken steeds verder het park in. Ze doden dieren om ze op te eten. Bovendien bedreigen ze ook het leefgebied van de dieren." De grond in Virunga is namelijk erg vruchtbaar. De lokale bevolking gebruikt het park voor landbouw of ze kappen bomen om er houtskool van te maken. En ook illegale mijnen zijn een probleem. Want er zitten ook nog eens olie en kostbare mineralen in de grond. Kobalt bijvoorbeeld dat wordt gebruikt in telefoons en laptops.
Levensgevaarlijk werk, amper salaris
Je kunt het de bevolking bijna niet kwalijk nemen. Er is weinig te eten in Congo en er is een groot tekort aan elektriciteit. Daarom werkt de directie van park Virunga zoveel mogelijk samen met de lokale bevolking: "Ze bouwen bijvoorbeeld elektriciteitscentrales waarbij elektriciteit wordt opgewekt door stromend water. Ze doen echt ontzettend hun best. Net als de parkwachters. Die verdienen amper geld, maar riskeren elke dag hun leven om het park te beschermen."
Voor de omgekomen parkwachters heeft de directie van Virunga een speciaal fonds opgericht: het Fallen Ranger Fund. Met het geld wordt hun familie ondersteund. "Echt heel belangrijk, want als een parkwachter omkomt blijft er een heel gezin achter zonder inkomsten, zonder eten."
Dierenarts Joost Philippa aan het werk in park Virunga. (Foto: Gorilla Doctors)
Gorilla's zonder enige agressie
Philippa werkt inmiddels niet meer in Afrika, maar in Indonesië met orang-oetans. "Maar het werk in Virunga vond ik eigenlijk het allermooiste dat ik heb gedaan. Ik moest een keer een kleine gorilla opereren, omdat z'n hand vastzat in een strop. De groep gorilla's stond vanaf een afstandje te kijken, vanuit de bosjes. Er waren grote dominante mannetjes bij. Maar er was totaal geen agressie. Ze vertrouwden ons. Helaas moest ik een paar vingers amputeren. Maar zodra ik klaar was en we ons terugtrokken, rende de moeder naar haar jong. De hele groep kwam erbij. Ik kan bijna niet uitleggen hoe mooi dat is om te zien."
Philippa hoopt dat mensen de gorilla blijven beschermen: "Want de gorilla staat symbool voor iets groters. Als je de gorilla beschermt, dan bescherm je namelijk automatisch alle andere dieren die in het park wonen. Virunga is zo’n bijzonder park, met zo'n diverse natuur. Het zou zo zonde zijn als dat verloren gaat. We moeten het beschermen. Hoe moeilijk dat ook is."
