Libanon stemt onder spanning: eerste parlementsverkiezingen in negen jaar
In Libanon vonden zondag onder strenge veiligheidsmaatregelen de eerste parlementsverkiezingen in negen jaar plaats. Er stonden lange rijen bij de stembureaus waar de campagne nog in volle gang leek. Auto’s waren bedekt met vlaggen van partijen en jongeren droegen T-shirts van hun favoriete kandidaten terwijl politieke liederen uit luidsprekers schalden.
De verkiezingsuitslag in Libanon is van grote betekenis voor de regio. Het land maakt een ernstige economische crisis door, herbergt een miljoen vluchtelingen uit Syrië en wordt politiek bespeeld door zowel Saoedi-Arabië als diens aartsrivaal Iran. De verwachting is dat de sjiitische partij Hezbollah zetels wint ten koste van de soennitische Toekomstbeweging van premier Saad al-Hariri.
De verkiezingen zijn twee keer uitgesteld wegens interne politieke onrust. Ook de oorlog in buurland Syrië speelt een rol. De vrees is dat met een overwinning van het door Iran gesteunde Hezbollah de Syrische strijd kan overslaan, en een nieuwe oorlog met Israël wordt uitgelokt. In Syrië lopen de spanningen tussen Iran – dat met duizenden Hezbollah-strijders de Syrische president Assad steunt – en Israël steeds verder op.
‘We hopen dat er een nieuw tijdperk uitbreekt’, zei Mahmoud Daouk voor een stembureau in Beiroet tegen persbureau Reuters. Elders waren de verwachtingen minder hooggespannen. ‘De situatie is erger nu, niet beter... we hebben de kans om politici verantwoordelijk te houden negen jaar geleden verloren’, zei de 33-jarige farmaceut Fatima Kibbi.
Analisten vrezen dat de verkiezingsuitslag weinig verandering zal brengen. Het Libanese politieke landschap is ingedeeld langs strikte sektarische lijnen. Het land kent een christelijke president, een soennitische premier en een sjiitische parlementsvoorzitter. Binnen de zittende partijen wordt macht overgedragen van vader op zoon en langs familie- en clanrelaties, of op basis van verdiensten tijdens de burgeroorlog ( 1975-1990). Nieuwkomers hebben geen schijn van kans.
In 2015 bracht een vuilniscrisis de onvrede onder de bevolking aan het licht. De ergernis dat de elite niet in staat was om basale diensten als vuilnis te regelen, leidde tot felle demonstraties. Jongere generaties die genoeg hebben van het vastgeroeste systeem van nepotisme en corruptie eisten onder meer toegang tot de politieke macht. Daarop werd de Kieswet aangepast om nieuwkomers de kans te geven een plek te bemachtigen in het 128-koppige parlement dat nu precies gelijk is verdeeld tussen christenen en moslims.
De basis voor zittend premier Saad Hariri, die ook de Saoedische nationaliteit heeft, is wankel nadat hij vorig jaar plotseling had aangekondigd af te treden. Hij zou hiertoe zijn aangezet door Saoedi-Arabië, dat ontkende. Na enkele weken van onduidelijkheid trad Hariri toch niet af, maar de manoeuvre kostte hem wel trouwe aanhangers, vooral in het bedrijfsleven. Die bekijken met argusogen hoe de steun van Saoedi-Arabië afbrokkelt voor Hariri – vooral sinds het faillissement van het Saoedische bouwbedrijf Saudi Oger van de miljonairsfamilie Hariri.
Volgens analisten zal Hezbollah zeker profiteren van de afgezwakte positie van Hariri en de afnemende invloed van Saoedi-Arabië, maar sommigen verwachten nog steeds dat Hariri een regering zal kunnen vormen waaraan Hezbollah zal deelnemen, net als nu. Minister Nouhad Mashnouk van Binnenlandse Zaken – een lid van Hariri’s clan – probeerde op voorhand religieuze obstakels weg te nemen: ‘Dit is geen conflict tussen soennieten en sjiieten maar tussen een groep die gelooft in een staat en een natie en een groep met regionale en Iraanse belangen’, zei hij tegen persbureau AP.
De stembus sloot zondagavond om zeven uur lokale tijd; de eerste onofficiële uitslag werd maandagochtend vroeg verwacht. 3,8 miljoen burgers konden hun stem uitbrengen. Voor het eerst mochten ook 80 duizend Libanezen in het buitenland stemmen.