Direct naar artikelinhoud
Opinie

'De psychische tattoo die pesten heet'

Docent Pascal Cuijpers kreeg in zijn klas te maken met een leerling met een pestverleden. Hij vertelt een persoonlijk verhaal over leerlingen, pesten en tatoeages.

Littekens van pesten zijn onuitwisbaar, net als tatoeages.Beeld Jessica Lewis/Getty Images

Ongeveer sinds mijn achttiende twijfel ik over het nemen van een tatoeage. Dat het er nog niet van is gekomen, heeft onder andere te maken met het feit dat ik niet weet welke afbeelding het meest geschikt is en óf er überhaupt wel een tatoeage geschikt is voor mijn lijf.

Die twijfel heeft er al die tijd onder andere voor gezorgd dat ik tot op heden nog geen eeuwig plakplaatje op mijn huid heb staan.

Tevens heb ik in de tussenliggende periode vaak geroepen dat een lichaam tegenwoordig specialer is zonder tattoo.  

Maar nu, op mijn eenenveertigste, heeft de twijfel weer toegeslagen. Reden hiervoor is het toevallig bekijken van een site waarop tatoeages te zien waren die uit één enkele lijn bestonden.

Mijn speciale aandacht ging uit naar een aantal gestileerde bergen. Als mensen zouden vragen waarom ik hiervoor had gekozen, kon ik dan bijvoorbeeld zeggen dat het leven bestaat uit pieken en dalen, of zo.

Het met naald en inkt aanbrengen van lichaamsverfraaiingen is niet iets van de laatste paar decennia of eeuwen. De oudste bekende tatoeages zijn op het lichaam van de ijsmummie Ötzi gevonden. Hij leefde zo'n 5350 jaar geleden en had maar liefst 59 tatoeëringen op zijn lijf.

Op Google zoek ik ook nog even naar de potentiële risico's die het laten zetten van een tatoeage met zich mee kan brengen. Zo is het mogelijk infectieziektes op te lopen, waaronder hepatitis, tuberculose en hiv.

In zeldzame gevallen kan er een hevige allergische reactie optreden. En dan bestaat nog de zogenaamde 'spijtvariant', waarmee steeds meer mensen te maken krijgen na een in een opwelling aangeschafte dubieuze inkttekening.

Onderhuids pestgedrag
Mijn overpeinzingen omtrent het wel of niet laten zetten van een tatoeage doen me denken aan een mentorles die ik in een recent verleden verzorgde over pestgedrag in de klas. Er bleek sprake te zijn van onderhuids pestgedrag, in de vorm van slinkse opmerkingen aan het adres van Saar.

Toen voor haar op een gegeven moment de maat vol was, stond ze na een les voor me, terwijl een traan over haar wang naar beneden liep. Ik had geen idee. Ze vertelde me dat ze op de ­basisschool vanaf groep 5 was gepest.

Nadat ze bij ons op school kwam, leek haar pestverleden ogenschijnlijk gewist en de bijbehorende littekens vervaagd te zijn.

Sinds enkele maanden werden deze littekens echter weer bruut opengereten door een aantal huidige klasgenoten. Met name in de pauzes en na school.

Ik hoorde haar verhaal aan en vertelde dat ik haar zou gaan helpen. Een paar dagen later haalde ik een aantal leerlingen uit de klas, onder wie de twee hoofdpesters, een meeloper, een vriendin van Saar en enkele neutrale kinderen.

Ik legde het probleem aan hen voor en vroeg of ze Saar en mij hiermee konden ­helpen. Mijn vraag aan deze leerlingen was een aanmoedigende vorm van waardering, waarmee ik hoopte in te zetten op hun positieve medewerking. En wat bleek: ze waren unaniem van plan te helpen om het pestprobleem op te lossen. Ook de pesters!

Nadat ze ieder een plan van aanpak hadden opgeschreven, bedankte ik dit groepje en ging, net als Saar, hoopvol de komende weken tegemoet. Doordat ik mijn vertrouwen in dit groepje leerlingen had gesteld en niemand had beschuldigd, was hun loyaliteit jegens mij vergroot.

Pascal Cuijpers is docent VO, auteur en publicist.Beeld -

Ze zouden er wel eens even voor zorgen dat dit pestprobleem zou worden opgelost. De aanpak leek te helpen en ik was blij voor haar en stiekem ook een beetje trots op mezelf.

Maatschappelijk probleem
Dat pesten een maatschappelijk probleem is, blijkt uit de beschikbare cijfers. Landelijk wordt gemiddeld één op de tien leerlingen op school gepest. Wie denkt dat pesten het meest voorkomt bij leerlingen, heeft het mis. Hoe ouder we worden, hoe vaker pestgedrag voorkomt.

Zo blijkt onder werknemers een op de acht mensen te worden gepest en lopen we in het bejaardenhuis zelfs een kans van een op vijf om gepest te worden. Cijfers waar we niet vaak bij stilstaan.

Wanneer iemand stelselmatig wordt gepest, is dit een vorm van psychische mishandeling, waarbij het slachtoffer levenslang littekens met zich meedraagt - die meestal niet meteen zichtbaar zijn voor iedereen.

Deze littekens op iemands ziel zijn onuitwisbaar. Net als een tatoeage. Het verschil is dat je zelf kiest voor een persoonlijk inktkunstwerk en niet voor een pes­t­litteken.  

Het idee de bergtattoo uit één lijn te laten zetten heeft me nog niet losgelaten. Zoals ik al zei staan de pieken en dalen als metafoor voor ons leven.

Ik ben blij dat ik Saar heb kunnen helpen om het pesten te laten stoppen. Wat een fijn idee dat zij nu vanuit haar persoonlijke dal op weg is naar een nieuwe piek in haar leven. Ik hoop van harte dat ze daar heel lang mag genieten van het rustgevende uitzicht.

Ik vroeg een aantal leerlingen, onder wie de twee hoofdpesters, of ze een oplossing wisten