De dividendlobby van Mark Rutte

Openlijk voor leugenaar uitgemaakt worden, Mark Rutte oogt er niet meer van onder de indruk. Dat tijdens het debat over de dividendmemo’s zelfs zijn oude vicepremier Lodewijk Asscher zei hem niet meer te vertrouwen, laat hem echter 'niet koud'.

Geloofwaardigheid is nu eenmaal de achilleshiel van de VVD-leider. Keer op keer vallen zijn tegenstanders hem daar op aan. Al sinds de verkiezingscampagne van 2012, waarin hij meermaals losjes met de waarheid omging. Hij beloofde dingen, die hij later niet waarmaakte (‘Geen euro meer naar Griekenland’) of speelde een opzichtig woordspelletje om zijn tegenstanders in een tv-debat op het verkeerde been te zetten (‘De VVD wil het eigen risico niet verhogen.’).

Rutte kwam daarna vaker in de problemen, maar kwam er altijd uit. Vaak na gebruik van bluf. ‘Hier moet u me echt even op vertrouwen’, is een gevleugelde uitspraak als hij zich verdedigt over ongerijmdheden die niet kloppen met wat hij eerder zei. Dat was deze week niet anders.

De VVD is onder Rutte een geoliede pr-machine geworden, waarbij goed wordt afgewogen hoe zaken kunnen overkomen bij de kiezer. Dat de partij daarom niet aan de grote klok wilde hangen hoe het zich deze zomer hard heeft gemaakt om de dividendbelasting af te schaffen, is niet raar. Het is een impopulaire maatregel die 1,4 miljard euro per jaar kost. Geld dat ten goede komt aan het buitenland en dat moet worden opgebracht door Nederlandse belastingbetalers, benadrukten ambtenaren van het ministerie van Financiën meermaals in memo’s aan het kabinet en aan de onderhandelaars. Dat is niet iets om goede sier mee te maken.

De Rutte-lobby werkt. Er wordt door de fiscaal specialisten van CDA, D66 en ChristenUnie informatie opgevraagd bij ministeries, die in een speciale mailbox binnenkomt. Het compromis ligt snel op tafel: als er tegelijk ook andere dingen worden afgesproken, zoals bijvoorbeeld invoering van een nieuwe belasting voor brievenbusfirma’s en handhaving van het strenge bonusbeleid. Daarna wordt aan de hoofdtafel het paragraafje ‘vestigingsklimaat’ voor het regeerakkoord al rap goedgekeurd.

Eigenlijk is er amper over vergaderd, zo bleek deze week uit het debat. Ook al ging het om een maatregel van 1,4 miljard waar de andere drie aanvankelijk niet voor voelden. En alle stukken waaruit blijkt hoe de passage in het regeerakkoord is gekomen, hoeven volgens de door de Kamer zelf opgestelde regels niet openbaar te worden gemaakt.

Rutte heeft er nooit een geheim van gemaakt waarom hij de maatregel nodig vond. Hij heeft alle argumenten openlijk gedeeld. Waar hij wel voor waakt, is dat deze maatregel uit het regeerakkoord als een uitdrukkelijke VVD-wens wordt gezien. Als ChristenUnie-Kamerlid Eppo Bruins later zegt dat deze afspraak ‘een meloen was om door te slikken’ of CDA’er Pieter Omtzigt zegt dat het idee ‘in elk geval niet van het CDA kwam’, vallen er harde woorden achter de schermen van de coalitie.