Lintje is soms een tweedehandsje

Alle onderscheidingen behorend bij de Orde van Oranje-Nassau en de Orde van de Nederlandse Leeuw blijven eigendom van de staat. Ze moeten na het overlijden van de gedecoreerde worden ingeleverd bij de Kanselarij der Nederlandse Orden. Dat is vooral ingesteld om te voorkomen dat onderscheidingen handelswaar worden.

Als het goed is, wordt tijdens de ceremonie ook door de burgemeester van dienst verteld dat het 'lintje' in bruikleen wordt gegeven. ,,Daardoor wordt 70 à 80 procent ervan automatisch teruggestuurd, nadat de onderscheiden persoon is overleden”, weet Marieke van Oss van de Kanselarij der Nederlandse Orden.

Nabestaanden die hier niet van op de hoogte zijn of het simpelweg vergeten, kunnen post verwachten. ,,Via de Basisregistratie Personen krijgen wij een seintje dat iemand is overleden. Na een x-aantal weken sturen wij de nabestaanden een brief met het verzoek het lintje terug te sturen. Van die groep komt ook nog eens 70 tot 80 procent binnen.”

Ze schat derhalve in dat een kleine 10 procent als ‘onvindbaar’ de boeken ingaat. ,,Na de brief sturen we nog één keer een herinnering. Daarna houdt het voor ons ook op. We gaan er niet op handhaven. Het kan bijvoorbeeld zo zijn dat een lintje met iemand mee de kist in is gegaan.”

Maar er is ook een legale manier om het lintje van pa te ‘houden’. Nabestaanden moeten dan een borgsom betalen. ,,Voor de Ridders in de Orde van Oranje-Nassau, de onderscheiding die het meest wordt uitgereikt, is die ongeveer 250 euro. Dan heb je het langdurig in bruikleen. Het komt trouwens ook wel voor dat de mensen die onderscheiden zijn zelf de borgsom al betalen.”

Of dat een museum de borgsom betaalt om het lintje tentoon te kunnen stellen dat een bijzonder persoon opgespeld heeft gekregen. Hoewel men in dergelijke gevallen formeel geen eigenaar wordt, is dat dus praktisch eigenlijk wel het geval.

Grote vraag is natuurlijk wat er gebeurt met de lintjes die terugkeren bij de Kanselarij in Den Haag. Het antwoord is simpel. Die worden beoordeeld door een keurmeester. Hij beslist of ze gerecycled of gerestaureerd kunnen worden en opnieuw uitgereikt aan iemand anders. Er is dus een kans dat pa vandaag een tweedehands lintje heeft gekregen.