Brussel: groeiende vaccinatieweerzin onder burgers brengt volksgezondheid in gevaar
De Europese Commissie luidt de noodklok over de groeiende weerzin bij burgers om hun kinderen en zichzelf te laten vaccineren. De volksgezondheid komt in gevaar omdat EU-landen de internationaal afgesproken vaccinatiegraad voor ziektes als mazelen, difterie, kinkhoest en tetanus niet halen.
‘Nationale vaccinatieprogramma’s worden steeds zwakker’, concludeert de Commissie vandaag bij de presentatie van een serie voorstellen die daar verandering in moeten te brengen. EU-wijde actie is noodzakelijk omdat ‘de zwakte van één land bij het vaccineren, de gezondheid en veiligheid van alle burgers in Europa op het spel zet’.
De Commissie wijst op een ‘dramatische terugkeer’ van mazelen in de Europese Unie. In 2017 werden er ruim 14 duizend gevallen gemeld, drie keer meer dan in 2016. Afgelopen twee jaar stierven er vijftig mensen aan mazelen. Dat die ziekte weer de kop opsteekt, komt door de steeds lagere vaccinatiegraad. De doelstelling van de Wereldgezondheidsorganisatie (WHO) dat minstens 95 procent van de burgers is ingeënt tegen mazelen, wordt in steeds minder landen gehaald.
Ook difterie (twee doden in 2016/2017), tetanus en rodehond komen weer terug. Voor deze ziektes geldt eveneens dat de vaccinatiegraad van 95 procent niet wordt bereikt. Het streven om minstens 75 procent van de ouderen een griepprik te geven, is ook mislukt. ‘Vaccinatieweerzin is een toenemende zorg’, aldus de Commissie. Het was een belangrijk thema bij de recente Italiaanse verkiezingen.
Om twijfels bij de burger over vaccins weg te nemen, bepleit de Commissie de oprichting van een ‘Coalitie vóór Vaccinatie’, blijkt uit de nog vertrouwelijke ontwerpvoorstellen. Dit pan-Europese platform van zorgverleners moet tegenwicht bieden aan de ‘mythes en misleidende informatie’ van de ‘antivaccinatie-activisten’. Die trekken niet alleen de effectiviteit van vaccins in twijfel, maar verspreiden volgens de Commissie ook leugens over vermeende bijwerkingen.
In 2020 zouden alle EU-landen moeten voldoen aan de vaccinatiegraad van 95 procent voor mazelen
Informatie
‘Misvattingen over vaccinatie hebben de aandacht verschoven van de voordelen van vaccins naar wantrouwen jegens de wetenschap en angst over mogelijke bijwerkingen’, aldus de Commissie in haar ontwerprapport. Een voor iedereen toegankelijke website met goede informatie over vaccins moet volgend jaar gereed zijn. De burger dient te beseffen dat als steeds minder mensen zich inenten, de kans op een uitbraak met ernstige gevolgen groeit.
Verder wil de Commissie meer informatie-uitwisseling tussen de lidstaten over de weerzin tegen vaccinatie – die verschilt per land, per vaccin – zodat ‘maatwerk’ bij informatiecampagnes mogelijk is. Ook dienen artsen permanent bijgeschoold te worden omdat zij het eerste aanspreekpunt zijn voor twijfelende burgers. In 2020 zouden alle EU-landen moeten voldoen aan de vaccinatiegraad van 95 procent voor mazelen. In Nederland is de vaccinatiegraad voor ziektes als de mazelen hoog vergeleken met veel andere landen, maar ook hier wordt die norm niet gehaald.
De Commissie stelt verder de invoering van een Europese vaccinatiekaart voor. De huidige (nationale) inentingsboekjes zijn vaak maar in één taal opgesteld waardoor bij verhuizing naar een ander EU-land door taalproblemen en andere vaccinatieschema’s kinderen uiteindelijk niet afdoende ingeënt raken. Verder wil de Commissie dat de lidstaten meer aandacht aan de vaccinatie van volwassenen geven nu door de toenemende migratie meer niet-gevaccineerde mensen zich in de EU vestigen.
Een toenemend tekort aan vaccins is een ander probleem dat volgens de Commissie een Europese aanpak vereist. Landen als Italië, Spanje, Griekenland, Portugal, Roemenië en Bulgarije kampen regelmatig met een gebrek aan goede vaccins. De Commissie stelt voor dat zij hulp krijgen van lidstaten met overschotten. Ook moet de aanleg van een Europese voorraad onderzocht worden. Verder raadt de Commissie de lidstaten aan intensiever samen te werken bij de controle op de kwaliteit van vaccins.
De Commissie benadrukt dat inenting een zeer rendabele investering is: minder zieken en doden en meer economische groei tegen relatief lage kosten. Vaccins zijn goed voor 0,5 procent van de zorgbudgetten.
Overheid trekt 2 miljoen uit voor gesprekken met vaccinatietwijfelaars
Een bijscholingsprogramma voor jeugdartsen en 2 miljoen euro extra voor langere gesprekken met ouders. Daarmee wil het Rijksinstituut voor Gezondheid en Milieu (RIVM) onrust over vaccinaties wegnemen. Het RIVM signaleert een groeiend aantal ouders dat vragen stelt om te bepalen of ze hun kinderen wel willen laten meedoen aan het rijksvaccinatieprogramma.
Wat bezielt de vaccinatieweigeraar?
Voor een groeiende groep ouders is het vaccineren van hun kinderen geen vanzelfsprekendheid. In hun wereldbeeld spelen wetenschappelijke feiten een ondergeschikte rol. Een profiel van de nieuwe niet-prikker.
Samen ziek. Of niet?
Wat doet de 'vaccinatiegraad' eigenlijk met een populatie? Hoe verspreiden infectieziekten zich en wat is het effect van vaccinatie? Onderzoek het hier zelf, via deze datavisualisatie.