Sleutelrol voor Wiebes en lobby Unilever bij afschaffing dividendbelasting

Minister Eric Wiebes (Economische Zaken en Klimaat, VVD) speelde tijdens de kabinetsformatie een sleutelrol bij het besluit om de dividendbelasting af te schaffen. Zo stelde Wiebes, op dat moment nog staatssecretaris van Financiën, namens de VVD een document op om de andere partijen te overtuigen tot afschaffen. Afgelopen vrijdag zei Wiebes nog dat hij tijdens de formatie geen enkel stuk gezien had over de dividendbelasting.

Dat blijkt uit de stukken die het kabinet dinsdagavond laat heeft vrijgegeven. Hieruit blijkt ook dat Wiebes in juni 2017 een persoonlijk gesprek heeft gehad met Unilever-topman Paul Polman waarin afschaffing van de dividendbelasting ter sprake kwam. Daarnaast is er „op politiek niveau verschillende malen” met zowel Unilever als Shell over het onderwerp gesproken.

Voor deze beursgenoteerde multinationals met veel buitenlandse aandeelhouders was afschaffing van de dividendbelasting „doorslaggevend” voor een besluit om hun hoofdkantoren in Nederland te houden of naar Nederland te verplaatsen, zo staat in één van de ambtelijke notities. Bij het besluit, vorige maand, om het hoofdkantoor van Londen naar Rotterdam te verplaatsen, ontkende Unilever nog dat dit voorgenomen besluit van het kabinet een rol speelde.

Tegenover de oppositie, die sinds de installatie van Rutte III grote kritiek heeft op dit ‘cadeautje van 1,4 miljard aan buitenlandse beleggers’, heeft premier Rutte nooit willen zeggen vanuit welke bedrijven op deze maatregel is aangedrongen. Vertegenwoordigers van Unilever en Shell hebben bij een hoorzitting in de Tweede Kamer wel erkend geregeld contacten met Den Haag te hebben gehad. Hun wens voor afschaffing van de dividendbelasting bestaat al jaren.

Rutte erkent gebruik ‘partijdocument’

Premier Rutte schrijft in een begeleidende brief aan de Tweede Kamer dat het interne „partijdocument” van Wiebes formeel niet tot het formatiedossier behoort, maar dat hij „het stuk” wel heeft gebruikt in „informele bilaterale gesprekken” met zijn medeonderhandelaars van CDA, D66 en ChristenUnie. Ook de leiders van deze partijen hebben in de afgelopen maanden steeds stellig beweerd „geen herinneringen” te hebben aan memo’s over de dividendbelasting tijdens de formatie.

Opvallend in de documenten is de verschillende benadering van de ambtenaren van Financiën en van die van Economische Zaken. Het nieuwe ministerie van Wiebes benadrukt steeds dat afschaffing van de dividendbelasting goed is voor het vestigingsklimaat van Nederland.

Lees ook: Mark Rutte is de onbetwiste meester van het woordenspel. Voor iedere situatie heeft de premier een setje trucs voorhanden. Hij zal ze hard nodig hebben bij de verantwoording over de dividendbelasting.

Ministerie: afschaffing niet per se gunstig

Financiën is daar niet van overtuigd. „De conclusie dat de afschaffing van de dividendbelasting gunstig is voor het investeringsklimaat kan dan ook niet getrokken worden”, staat in een memo van de directeur Belastingen op 28 april 2017. Dat was wél het belangrijkste argument dat premier Rutte bij de eerste debatten over de dividendbelasting eind vorig jaar aanvoerde.

Ook stelt Financiën dat de derving van 1,4 miljard euro ergens anders dekking zal moeten vinden. Het is waarschijnlijk dat het geboden voordeel voor „buitenlandse beleggers en overheden” moet worden opgebracht door „binnenlandse belastingbetalers”.

Financiën heeft Wiebes geadviseerd om de dividendbelasting in elk geval niet af te schaffen zonder de invoering van een andere belasting, de zogeheten bronheffing op rente en royalty’s. Het ministerie vreesde een verslechtering van „het imago van Nederland” als belastingparadijs.

Wiebes lijkt daar in zijn interne advies aan de VVD in te zijn meegegaan. Hij wil maatregelen „tegen belastingontwijking en naar een aantrekkelijker vestigingsklimaat”. In het regeerakkoord is niet alleen afschaffing van de dividendbelasting afgesproken, maar ook de invoering van een bronheffing op rente en royalty’s die naar het buitenland vloeien. Daarmee denkt Wiebes „in één grote beweging” de omstreden „doorstroompraktijk” via Nederlandse belastingconstructies op te kunnen heffen.