Polen krijgt een nieuwe koning: Jezus Christus - nu met zegen van de katholieke kerk

Twee keer eerder werd Christus al informeel tot koning van Polen gekroond, in 1997 en 2000. Maar in beide gevallen ontbrak de president, en had de ceremonie niet de zegen van de katholieke kerk. Ook een wetsvoorstel uit 2006 sneuvelde. Bij het stadje Swiebodzin, vlak bij de Duitse grens, herinnert een 33 meter hoog standbeeld van Christus aan de informele kroning uit 2000.

De Poolse bisschoppenconferentie had in 2008 nog laten weten dat de kroning van Christus 'onbetamelijk en onnodig' was. 'Je hoeft Christus geen koning te maken om hem op de troon te kunnen plaatsen', zeiden de bisschoppen toen. Begin dit jaar kwam de toestemming dan toch. Het idee om Christus symbolisch te kronen stamt uit de 12de eeuw, en keert sindsdien geregeld terug in de Poolse folklore.

De figuur van Christus past goed in de romantisch-katholieke traditie van Polen, waarin lijden centraal staat. Vanaf 1795 werd het land meer dan honderd jaar lang door grootmachten verkaveld en bezet. De romantische dichter Adam Mickiewicz riep Polen daarop uit tot 'gekruisigde Christus onder de volkeren'. Als de Polen moesten lijden, dan deden zij dat voor het heil van alle anderen.

Zelfbehoud

Waarom de kerkelijke hiërarchie nu om is? Volgens Stanislaw Obirek, antropoloog en auteur van standaardwerken over het Poolse katholicisme, gaat het om zelfbehoud. 'Minder dan 50 procent van de Polen gaat nog naar de kerk. Daarom grijpen de bisschoppen terug op deze middeleeuwse vorm van devotie. Ze zijn bang hun invloed te verliezen.'

Het kronen van Christus is omstreden, want in strijd met het Tweede Vaticaanse Concilie van 1965. Obirek: 'Zo drijven de bisschoppen een wig tussen de liberale en fundamentalistische katholieken. Er zijn veel Polen die zich voor deze praktijk schamen.'

Een vorstin had Polen al, in de persoon van de heilige maagd Maria. Het was de Poolse koning Jan Kazimierz, zelf geen bijster succesvol vorst, die in de zeventiende eeuw Maria tot koningin uitriep. De kroning van Christus is omstreden, want volgens sommige lezingen in strijd met het Tweede Vaticaans Concilie van 1965. Obirek: 'Zo drijven de bisschoppen een wig tussen de liberale en fundamentalistische katholieken. Er zijn veel Polen die zich voor deze praktijk schamen.'  

Voor zaterdag bestond de angst dat banneling Piotr Natanek, een fanatieke priester die bekend staat om zijn aanvallen op de clerus, de ceremonie zou verstoren. Dat gebeurde niet. Op sociale media maakte een enkeling zich vrolijk over het feit dat een Aramese Galileeër in de ogen van de kerk nu koning van het verder zo monoculturele Polen was geworden.