Wie vroeg er om die memo's over de dividendbelasting?

Het is nooit duidelijk geworden op welk moment in de kabinetsformatie voor het eerst het plan op tafel kwam voor de afschaffing van de dividendbelasting. Was het aan de 'hoofdtafel', waar de partijleiders zaten met de informateur? Of gebeurde dat aan de 'zijtafel', waar financiële specialisten uit de fracties onderwerpen voorbereidden? Wie vroeg om documenten?

In elk geval zette een van die tafels ambtenaren van het ministerie van financiën aan het werk. Dat blijkt uit de verklaring van het ministerie van financiën, na een Wob-verzoek van twee wetenschappers. De ambtenaren zochten 'op verzoek van de aan de informatieonderhandelingen deelnemende partijen' diverse kwesties uit rond de dividendbelasting, aldus het ministerie. Daaronder waren ook 'feitelijke gegevens'.

Terwijl premier Rutte en de fractievoorzitters van CDA, D66 en ChristenUnie steeds zeiden dat zij geen herinnering hebben aan stukken, zijn die memo's er wel. De vraag is nu: waar lagen die stukken op tafel en wie kende ze?

Minister Wouter Koolmees (D66) gaf gisteren een deel van het antwoord. Hij wees naar de 'zijtafel'. De ambtelijke stukken zijn in elk geval níet door de fractievoorzitters besproken aan de hoofdtafel, aldus Koolmees. Die was tijdens de kabinetsformatie secondant van D66-fractievoorzitter Alexander Pechtold.

Maar Koolmees zat ook aan de zijtafel. Als financieel specialist van D66 had hij ook daar een rol.

Ondanks de blijkbaar 'uitgebreide' discussies, werd er aan de hoofdtafel niet gesproken over details, zegt Koolmees. Die werden uitbesteed aan de 'zijtafel'. "Alle fiscale details zijn besproken door de financiële woordvoerders, onder wie ikzelf". Toen de Kamer in november in een debat naar de stukken vroeg, ontkenden de vier fractievoorzitters dat er notities bestonden. Zij hadden ze aan hun hoofdtafel niet gezien.

Zijtafel

Bij kabinetsformaties worden deelonderwerpen altijd eerst voorbereid door zo'n zijtafel. Kamerleden van de betrokken partijen brainstormen vast over plannen, en vragen informatie op, voordat de kopstukken van de partijen knopen doorhakken. Zo ging het ook bij de afspraken over de dividendbelasting.

Het ingewikkelde is dat aan die fiscale zijtafel zéér prominente politici zaten, die in nauw contact stonden met de 'hoofdtafel'. Naast 'gewone' Kamerleden van CDA en D66 schoven geregeld ook de secondanten van de hoofdtafel aan: Wouter Koolmees (D66), Carola Schouten (ChristenUnie) en Pieter Heerma (CDA). Die waren alledrie de financieel expert van hun fractie, vandaar dat ze op twee plekken tegelijk nodig waren. Ook de VVD had een zeer prominente expert: Eric Wiebes, Kamerlid maar tevens demissionair staatssecretaris van financiën, het ministerie waar de ambtenaren hun notitie maakten.

Was dit het gezelschap dat om een notitie vroeg? Daar lijkt het wel op. De vraag blijft waarom Koolmees, Schouten en Heerma ten tijde van het Kamerdebat in november, hun fractievoorzitter en de premier niet vertelden over het bestaan van memo's. En waarom hebben die stukken de hoofdtafel nooit bereikt? Het ging om een uitgave van 1,4 miljard euro, waar de coalitiepartners hevig verdeeld over waren, en alleen de VVD voor was.

Lees ook: Memo’s over de dividendbelasting raken de achilleshiel van het kabinet

Volgens premier Rutte moeten memo’s over de controversiële afschaffing van de dividendbelasting vertrouwelijk blijven. Dat geeft de oppositie nieuwe munitie om te peuren in het meningsverschil binnen de coalitie.

Lees ook: Er zijn tóch memo's over de afschaffing van dividendbelasting

Het afschaffen van de dividendbelasting was één van de meest omstreden beslissingen van het nieuwe kabinet. Premier Rutte kon zich niet herinneren dat hier notities over waren gemaakt tijdens de formatie. Maar ze zijn er wel.