Helaas kunnen wij deze social post, liveblog of anders niet tonen omdat het één of meerdere social media-elementen bevat. Aanvaard de social media-cookies om deze inhoud alsnog te tonen.
Dit is waarom sommige medicijnen zo duur zijn
VIDEOIn de strijd tegen te dure farmaceuten maakte het AMC onlangs bekend zelf een medicijn te gaan maken voor patiënten met een zeldzame stofwisselingsziekte. Maar waarom zijn medicijnen vaak zo duur? In dit minicollege van de Universiteit van Nederland geeft gezondheidseconoom Bram Ramaekers het antwoord.
Universiteit van NederlandLaatste update:20-04-18, 11:09
Het was een medicijn zoals elk ander: CDCA, een middel tegen een levensbedreigende stofwisselingsziekte die tot vroege dementie kan leiden. Voorgeschreven door de huisarts, op te halen bij de apotheek en klaar voor gebruik.
Maar de afgelopen jaren liep de prijs voor het medicijn steeds meer op. Toen de kosten richting de 200.000 euro per jaar gingen en er niet genoeg budget was om het middel nog te vergoeden, besloot het AMC in te grijpen. Vorige maand begon het ziekenhuis het medicijn zelf na te maken, voor ongeveer een achtste van de prijs van de Italiaanse farmaceut Leadiant.
Laten we eerst kijken naar waarom sommige medicijnen zo duur zijn. Het antwoord hierop is tweeledig. Het ontwikkelen van nieuwe medicijnen duurt gemiddeld zo’n twaalf jaar. Van de 200.000 stoffen die onderzocht worden door farmaceutische bedrijven, komen er uiteindelijk zo’n twintig medicijnen uitgerold. De kosten van al die ‘mislukte medicijnen’ worden doorberekend in de prijs van de medicijnen die wel op de markt komen, stelt gezondheidseconoom Bram Ramaekers van de Universiteit Maastricht in zijn minicollege voor de Universiteit van Nederland.
Waarom je dan al voor een euro een pakje paracetamol in de supermarkt kan kopen? Dat heeft te maken met patentrecht. Farmaceuten vragen bij de ontwikkeling van een nieuw medicijn een patent aan; het zogezegde alleenrecht dit medicijn te mogen produceren. Bij paracetamol en andere generieke medicijnen is dit patent verlopen waardoor het door alle farmaceuten kan worden gemaakt en er dus een gezonde marktwerking optreedt.
Bij datzelfde patentrecht zit een deel van het probleem. Een farmaceut kan zelf de prijs bepalen door deze monopoliepositie. Daar komt nog bovenop dat farmaceuten vaak weinig transparant zijn. Zo willen Biogen, Vertex en Gilead geen boekje opendoen over hun geldstromen. Het is dus niet duidelijk hoeveel er voor onderzoek wordt gebruikt en hoe hoog de winst van deze bedrijven is. Wat wel bekend is: de winst van de twintig grootste farmaceutische bedrijven was in 2015 bij elkaar opgeteld 125 miljard Amerikaanse dollar.
Belang
Maar mogen farmaceuten dan geen winst maken? Misschien wel, maar ten koste van wat? Het gezondheidsbudget is gelimiteerd: 93 miljard euro. Vanuit dat perspectief ontkom je niet aan de vraag hoeveel een levensjaar in goede gezondheid mag kosten.
In Nederland is dit maximaal 80.000 euro voor ieder levensjaar in goede gezondheid, afhankelijk van de ziektelast. Dus voor lagere ziektelast, bijvoorbeeld de kalknagel, zijn we bereid minder te betalen per levensjaar in goede gezondheid dan voor iemand met kanker.
Toch blijven er op deze manier altijd patiënten over waarvan de behandeling niet vergoed kan worden, omdat die simpelweg te duur is. Dit wordt maar al te goed duidelijk in de vele crowdfundingsacties die tegenwoordig op touw worden gezet. Hierbij wordt geld ingezameld om de behandeling of medicijnen van ernstig zieke patiënten te financieren.
De winst van de twintig grootste farmaceutische bedrijven was in 2015 bij elkaar 125 miljard Amerikaanse dollar
Verandering?
Of er in de toekomst verandering in de situatie gaat komen, is nog de vraag. Volgens Ramaekers ligt de eerste verantwoordelijkheid bij de overheid. Zij zullen farmaceuten meer moeten ondervragen over de hoge kosten en kritisch moeten kijken naar hun eigen rol. En wij als maatschappij moeten continu naar onze eigen solidariteit kijken. Wanneer vinden we iets te duur? Hoeveel mag zorg kosten? Dus niet alleen die crowdfundactie voor dat zieke neefje, maar een crowdfundende maatschappij.
Gratis onbeperkt toegang tot Showbytes? Dat kan!
Log in of maak een account aan en mis niks meer van de sterren.
