Direct naar artikelinhoud

Slimme meter bespaart veel minder dan verwacht

De slimme energiemeter, die de komende jaren in alle Nederlandse huishoudens moet komen te hangen, levert fors minder energiebesparing op dan verwacht. Gerekend werd op een gemiddelde besparing van 3,5 procent, maar huishoudens met een slimme meter komen tot nog toe niet verder dan een schamele 1 procent.

De verwachte voordelen van leven met een slimme meter blijven uit.Beeld anp

Dat blijkt uit onderzoek van het Planbureau voor de Leefomgeving (PBL). De beoogde kosten- en milieuvoordelen worden daardoor niet behaald.

In 2015 werd besloten dat de slimme energiemeter tot 2020 in alle Nederlandse woningen zou worden geïnstalleerd, een operatie die de overheid 3,3 miljard euro kost. Inmiddels beschikt meer dan een kwart van de huishoudens in Nederland over de slimme meter, die meterstanden automatisch registreert en naar de energieleverancier stuurt. Consumenten krijgen van hun energieleveranciers vervolgens elke twee maanden een kostenoverzicht van de verbruikte energie. Dat moet dienen als stimulans om minder gas en elektriciteit te verbruiken. De bedoeling was dat met deze energiebesparing een deel van de investering van 3,3 miljard euro zou worden terugverdiend.

In landen waar de slimme energiemeter wél standaard met een dergelijk display wordt geleverd is het energiebesparende effect veel groter

De verwachte voordelen van leven met een slimme meter, waaronder de genoemde kostenbesparing en een vermindering van de uitstoot van broeikasgassen, blijven uit. Volgens het PBL veranderen consumenten hun gedrag na de komst van de slimme meter nauwelijks doordat een display met daarop de dagelijkse hoeveelheid aan verbruikte energie ontbreekt. 

Voor de meeste huishoudens is er zonder deze hapklare informatie te weinig reden om serieus over het terugschroeven van het energiegebruik na te denken. In landen waar de slimme energiemeter wél standaard met een dergelijk display wordt geleverd, zoals het Verenigd Koninkrijk, is het energiebesparende effect veel groter. In Nederland is ervoor gekozen om het leveren van het schermpje aan de vrije markt over te laten. Daardoor zouden er veel innovatievere producten worden ontwikkeld, was het idee. De consument is niet overtuigd. Slechts 15 procent van de huishoudens koopt een display bij de komst van een slimme meter, schrijft het planbureau.

De conclusies van het PBL stroken met de bevindingen van de Vereniging Eigen Huis, die een onderzoek naar het leven met de slimme energiemeter onder 4.425 leden uitvoerde. Daaruit bleek dat maar 30 procent het gevoel heeft dat het verbruikskostenoverzicht helpt bij het terugschroeven van het energiegebruik. Volgens energiewoordvoerder Manon van Essen komt dat mede doordat de overzichten vaak onvolledig of onduidelijk zijn. 'Er zijn energieleveranciers die je alleen een paar basisgegevens verstrekken. Daar kun je, ook met de beste wil van de wereld, niets mee.' Niet één energieleverancier zou de overzichten naar behoren uitdelen, aldus Van Essen.

Verreweg de meeste energieleveranciers schieten tekort bij het opstellen van de overzichten, aldus de VEH. NLE, Vandebron en Budgetenergie lieten daarbij de meeste steken vallen. Een woordvoerder van Vandebron laat weten dat het bedrijf continu bezig is om de overzichten uit te breiden. 'Maar er is inderdaad ruimte voor verbetering.' NLE herkent zich niet in de kritiek en zegt binnenkort met een onderzoek te komen dat het tegendeel bewijst. Budgetenergie was niet bereikbaar voor commentaar.

De VEH roept minister Kamp van Economische Zaken daarom op alsnog werk te maken van de displays. Alleen zo kan de doorsnee Nederlander, die niet bovenmatig is geïnteresseerd in techniek en milieu, worden verleid om iets aan zijn of haar energieverbruik te doen. Van Essen: 'We moeten de consument meer prikkelen om hem tot actie te laten overgaan. Dat is de enige manier waarop we deze situatie kunnen keren.'

Er zijn energieleveranciers die je alleen een paar basisgegevens verstrekken. Daar kun je, ook met de beste wil van de wereld, niets mee
Manon van Essen, Eigen Huis