Kinderombudsman vergroot druk op kabinet: haal 'kalifaatkinderen' naar Nederland

Nadat de Rotterdamse rechtbank vorige week de 'gevangenneming ter uitlevering' beval van een zwangere Nederlandse Syriëganger, heeft nu ook de Nederlandse Kinderombudsman Margrite Kalverboer het kabinet opgeroepen om zich in te spannen voor minderjarigen die in Syrische vluchtelingenkampen verblijven. Dat is volgens Kalverboer niet alleen in het belang van de kinderen, maar ook in die van de nationale veiligheid. Want gebeurt deze repatriëring niet, dan loopt Nederland later het gevaar slachtoffer te worden van verbitterde jongeren die te lang zijn blootgesteld aan geweld, ontberingen en jihadistische ideologie.

'Dit zijn kinderen die de Nederlandse nationaliteit hebben, of kunnen krijgen als ze hem aanvragen' zegt Kalverboer naar aanleiding van een adviesrapport dat donderdag verschijnt. 'Ze zullen hoe dan ook terugkeren naar Nederland. Als je ze jarenlang onder schrijnende omstandigheden in vluchtelingenkampen laat zitten, zullen ze alleen maar bozer terugkeren.'

In januari liet minister Grapperhaus (Veiligheid en Justitie) in een Kamerdebat al weten dat Nederland zich niet actief zal inspannen om kinderen in nood van jihadgangers hierheen te halen. Nederland kan alleen wat voor ze betekenen als ze zich melden bij een Nederlands consulaat in Turkije of Irak. In maart voegde Grapperhaus daar tegenover het NOS Journaal aan toe dat Nederland zich niet in 'strijdgebied' begeeft. 'Dat is gevaarlijk en onverantwoord.'

'Niets doen is onacceptabel en in strijd met het Kinderrechtenverdrag' zegt Kalverboer. 'Mijn oproep aan de minister is om een beetje beter zijn best te doen. En als hij de hulp aan die kinderen niet kan bieden, dan vraag ik hem om een internationale coalitie te vormen. Er zijn namelijk meer landen die worstelen met dit probleem.'

Enkele familieleden van jihadgangers riepen het kabinet in de Volkskrant al eerder op om de kinderen terug te halen. Vorige week beval de Rotterdamse rechtbank de 'gevangenneming ter uitlevering' van een zwangere Nederlandse Syriëganger die met haar anderhalf jaar oude zoon verblijft in het vluchtelingenkamp Ain Issa in het noorden van Syrië. Volgens de rechtbank vormt ze mogelijk een gevaar voor de staatsveiligheid en dient ze gedetineerd te worden. De beheerders van het vluchtelingenkamp hebben aangegeven te willen meewerken aan een uitlevering maar wachten op een officieel verzoek van de Nederlandse autoriteiten. 'Wij gaan niet dat onveilige gebied in. Punt.' reageerde Grapperhaus op de rechterlijke uitspraak.

Volgens cijfers van de Nationaal Coördinator Terrorismebestrijding en Veiligheid (NCTV) verblijven ongeveer 145 kinderen in strijdgebied in Syrië of Irak. Sommigen zijn vanuit Nederland meegereisd met hun ouders die zich in het kalifaat van IS wilden vestigen, anderen zijn in het IS-gebied geboren. Na het uiteenvallen van het kalifaat is een deel terechtgekomen in vluchtelingenkampen in Syrië die onder het gezag staan van de Syrisch-Koerdische militie YPG. Op basis van media en eigen bronnen concludeert de Kinderombudsman dat de moeders van deze kinderen effectief 'gevangen' zitten in de vluchtelingenkampen: ze mogen de kampen niet verlaten, hebben vaak geen geldige papieren en geen financiële middelen.

Het is volgens de Kinderombudsman onduidelijk of de kinderen veilig zijn in deze kampen, of ze nog steeds opgevoed worden met IS-ideologie en of ze wel de medische en geestelijke zorg krijgen die nodig is. Vaak gaat het om kinderen die blootgesteld zijn aan bombardementen en aan wreedheden als openbare executies en lijfstraffen.

'Nederland is klaar voor de opvang van deze kinderen' zegt Kalverboer. 'Natuurlijk weten we nog niet hoe het met ieder individueel kind gaat ¿ welke trauma's heeft het opgelopen, in hoeverre is het nog geïndoctrineerd door IS-ideologie? De hulpinstanties zijn op die vragen berekend.'

Ook de Belgische Kinderrechtencommissaris zal donderdag de eigen overheid oproepen om haar minderjarige onderdanen uit de Syrische vluchtelingenkampen te halen.