'Bescherm kinderen meer tegen magnetische velden'
Langdurige blootstelling aan sterke magnetische velden geeft mogelijk een hoger risico op het ontstaan van kinderleukemie en hersentumoren bij kinderen. Dat concludeert de Gezondheidsraad in een rapport.
De raad adviseert daarom om het al langer bestaande voorzorgbeleid te handhaven om niet te dicht te bouwen bij hoogspanningslijnen. Aangeraden wordt om het beleid wat verder uit te breiden.
Omdat er achttien jaar geleden ook al aanwijzingen waren voor een mogelijk verband tussen hoogspanningslijnen en het ontstaan van kinderleukemie, heeft de politiek toen besloten om waar mogelijk zo veel mogelijk afstand te bewaren tussen nieuw te bouwen huizen en hoogspanningslijnen.
Om tegemoet te komen aan zorgen van mensen die onder een hoogspanningslijn wonen, heeft het vorige kabinet een uitkoopregeling ingesteld.
Dat is voorzorgbeleid, omdat niet duidelijk genoeg naar voren kwam dat er een direct verband was tussen de blootstelling aan magnetische velden van hoogspanningslijnen en het ontstaan van kinderleukemie. Maar de aanwijzingen waren te sterk om het bestaan van een direct verband uit te sluiten.
De afgelopen twintig jaar zijn er nieuwe, vooral buitenlandse, onderzoeken gedaan. De politiek vroeg de Gezondheidsraad om te kijken of die nieuwe onderzoeken tot nieuw beleid zouden moeten leiden.
Veroorzaken hoogspanningslijnen kanker bij kinderen?
"Dat kunnen we niet zo stellen, want ook nu is een oorzakelijk verband niet bewezen", zegt Eert Schoten, woordvoerder van de Gezondheidsraad. "Maar de aanwijzingen die we toen vonden, zijn met het nieuwste onderzoek bevestigd. En ze zijn zelfs iets sterker. En dat is opmerkelijk. We denken niet dat het verband puur op toeval berust."
De raad keek naar drie vormen van kanker bij kinderen: kinderleukemie, hersentumoren en lymfomen. Zowel de invloed van afstand (tot de hoogspanningslijnen) als van magneetveldsterkte (die afhangt van hoeveel stroom erdoorheen gaat) is onder de loep genomen. De raad vond te weinig gegevens om zinnige uitspraken te kunnen doen over een eventuele link met lymfomen.
Kinderleukemie
Bij kinderen die langdurig zijn blootgesteld aan hogere magneetveldsterkten (0,3 tot 0,4 mictrotesla of meer) dan andere, lijkt het risico op leukemie naar schatting ruim 2,5 keer zo hoog als bij kinderen die op achtergrondniveau worden blootgesteld.
Een kleinere afstand lijkt ook een groter risico op het ontstaan van kinderleukemie te geven, doordat op kortere afstand de magneetveldsterkte hoger is.
Hersentumoren
Onderzoeken die alleen keken naar 'afstand' vonden geen aanwijzingen voor een verband met hersentumoren. Maar bij langdurige blootstelling aan sterkere magneetvelden, lijkt er een bijna anderhalf keer zo groot risico op een hersentumor te zijn. De raad kan niet zeggen hoeveel gevallen per jaar in Nederland mogelijk samenhangen met bovengrondse elektriciteitslijnen, omdat er te veel factoren van invloed zijn op dat getal.
Die aanwijzingen zijn zwakker dan die voor kinderleukemie. De kans dat toeval hier een rol speelt is hier daardoor groter dan bij kinderleukemie.
Minder onder de grond?
"Meer nog dan de afstand, lijkt de magneetveldsterkte van invloed", zegt Schoten. Elektriciteit wordt steeds vaker onder de grond aangelegd, maar dat maakt voor magnetische velden niet uit, want die gaan door de grond heen.
"Voor bovengrondse hoogspanningslijnen hebben we al een voorzorgbeleid. Maar als je als overheid consequent wilt zijn, zou je ook moeten kijken hoe je mensen zo veel mogelijk afschermt van magneetvelden van andere bronnen van het elektriciteitsnet, zoals ondergrondse elektriciteitskabels en transformatorhuisjes", zegt Schoten.
