Potentiële kopers zouden meer dan voorheen te lijden hebben onder de spanning op de woningmarkt, stelt de NVM donderdag op basis van eigen kwartaalcijfers.
Het aanbod van huizen in de verkoop is in een jaar tijd met meer dan een derde geslonken naar 73.000. Nederlandse consumenten hebben op dit moment gemiddeld nog keuze uit 4,5 passende woningen. Een jaar eerder had een consument nog de keuze uit 6,1 huizen.
Ook worden er volgens de makelaars te weinig huizen van woningcorporaties te koop gezet om de krapte op de woningmarkt te verminderen.
Minder keus
"Hoewel er ook regio's zijn waar de woningmarkt floreert, gaat het in steeds meer delen van het land niet best", stelt de organisatie. Consumenten worden geconfronteerd met stijgende prijzen, minder keus en moeten "diep in de buidel tasten" om aan een koophuis te komen.
"Als dit zo doorgaat, loopt de boel binnenkort vast", waarschuwt NVM-voorzitter Ger Jaarsma. Hij roept overheden bouwbedrijven, projectontwikkelaars, makelaars en taxateurs op mee te denken en in te grijpen.
Verkopen
In het eerste kwartaal is het aantal door NVM-makelaars verkochte woningen verder gedaald. Het aantal transacties lag met 33.800 zo'n 13 procent lager dan een jaar eerder.
Dat komt neer op een daling van vijfduizend. Bij de verkoop van appartementen was de grootste daling (-19 procent) zichtbaar.
Er zijn met name minder goedkopere woningen verkocht. In de prijsklasse tot en met 150.000 euro zijn in het eerste kwartaal bijna 40 procent minder woningen verkocht dan een jaar eerder. In de categorieën tot 200.000 en 250.000 euro ging het om dalingen van respectievelijk 19 procent en 16 procent.
Opdrogen
"Dat deel van de markt is snel aan het opdrogen", stelt Jaarsma. Het aantal verkopen in de prijsklasse boven 500.000 euro steeg wel met 10 procent ten opzichte van een jaar eerder.
"Er worden te weinig woningen te koop gezet om aan de vraag te voldoen. Consumenten wachten met de verkoop van de eigen woning totdat ze zelf een woning gevonden hebben."
Eerder deze week liet Hypotheken Data Netwerk (HDN) al weten dat de groei in hypotheekaanvragen in het eerste kwartaal is verschoven van grote steden naar middelgrote steden.
Starters op de woningmarkt lijken bijvoorbeeld vaker voor Vlaardingen of Midden-Delfland te kiezen. En dit gaat ten koste van de groei in Rotterdam.
Woningverkopen
Prijs
De gemiddelde transactieprijs is gestegen naar 273.000 euro en dat is 9,7 procent hoger dan een jaar eerder. Het prijskaartje voor een appartement steeg in dezelfde periode zelfs met 16 procent. Bij andere woningtypen stijgen de prijzen minder hard dan het landelijke gemiddelde.
De NVM benadrukt dat in de afgelopen jaren vooral naar de regio Amsterdam is gekeken. Maar nu zijn er ook regio's waar de gemiddelde verkoopprijs harder is gestegen dan in de hoofdstad. Zo lieten Den Haag en Rotterdam stijgingen van 24 procent en 15 procent zien.
Beleggers
In Zowel Den Haag als Rotterdam kopen particuliere beleggers inmiddels meer woningen op. Bovendien zijn meer Amsterdammers in deze steden op zoek naar een woning.
De NVM ziet dat particuliere beleggers een grotere rol spelen. Vorig jaar is een op de tien verkochte woningen door een particuliere belegger gekocht op te verhuren. Deze woningen worden doorgaans onbereikbaar voor starters en andere kopers met een beperkt budget.
In gemeenten zoals Rotterdam, Den Haag en Amsterdam wordt een vijfde van de verkochte woningen door particuliere beleggers gekocht. In studentensteden zoals Groningen en Maastricht gaat het om respectievelijk een kwart en bijna een derde van de verkochte huizen.
"Particuliere beleggers kopen vooral kleine en goedkope woningen en verdringen daarmee in toenemende mate koopstarters van de koopwoningmarkt", benadrukt de NVM-voorzitter.
Verwachting
NVM verwacht dat het aantal woningverkopen en het aanbod in de komende periode verder zullen dalen. Daardoor zullen de prijzen mogelijk nog verder stijgen.
"Er moet nu echt iets gebeuren. Bestemmingsprocedures in zowel de binnensteden als in het buitengebied moeten drastisch worden ingekort, anders loopt de woningmarkt volledig vast", meent Jaarsma.
Hij wijst op de mogelijkheid om meer commercieel en agrarisch vastgoed om te bouwen naar woningen. Ook moet er voor alle doelgroepen gebouwd worden, stelt Jaarsma. "We zien nu veel dat er kleine appartementen worden gebouwd, maar dat is een tijdelijke oplossing", aldus de NVM-voorzitter.
Nu zijn mogelijk meer consumenten vanwege de gestegen woningprijzen aangewezen op kleinere woningen. "Straks is dat misschien anders en willen mensen meer ruimte en voorzieningen. Dan zijn die kleine appartementen waardeloos geworden."
Wil jij elke ochtend direct weten wat je 's nachts gemist hebt en wat er die dag gaat gebeuren? Abonneer je dan nu op onze Dit wordt het nieuws-nieuwsbrief!