Opinie

Dit is een artikel uit het NRC-archief De artikelen in het archief zijn met behulp van geautomatiseerde technieken voorzien van metadata die de inhoud beschrijven. De resultaten van deze technieken zijn niet altijd correct, we werken aan verbetering. Meer informatie.
Bekijk hele krant

NRC Handelsblad

Een internettrol met make-up

Rosanne Hertzberger

Ik ben altijd onder de indruk geweest van de make-up teams die achter de schermen van de televisie werken. Je gezicht wordt besmeerd met huidkleurige pasta’s, allerhande vlekjes en strepen worden aangebracht en je lippen prachtig ingekleurd. Op televisie heeft iedereen dezelfde mooie poederfinish.

Het zijn niet alleen de gezichten die vlekkeloos verschijnen. Het is ook het taalgebruik en de maniertjes, waarin elke oneffenheid als sneeuw voor de zon verdwijnt. Afgelopen week zat GeenStijl-redacteur Bart Nijman bijvoorbeeld aan tafel bij Pauw. Nijman is de internettrol die vorig jaar over een vrouwelijke Volkskrant-schrijver schreef „Zou u haar doen? En hoe?”, waarna het leger van Geenstijl-hooligans hun verkrachtingsfantasieën over haar uitstortte, alleen maar omdat zij het had gewaagd kritisch over de site te schrijven. En toevallig ook vrouw was.

Daar zat hij dan, uit het internetriool gekropen, met gladgestreken bepoederd gezicht aan een talkshowtafel een keurig, beheerst en eloquent betoog te houden vóór een referendum over de donorwet. Volgens hem een belangrijk „democratisch instrument” en „een verbetering van het debat, de discussie en de democratie van Nederland”. Ondertussen, in die andere parallelle werkelijkheid van de GeenStijl-site werden er door de aanhang andere argumenten aangevoerd. Pia Dijkstra was een „doodziek kutwijf” dat „heus wel ‘mijn orgaan’ mocht hebben”, een bloedprop kreeg toegewenst en uiteraard ook nog virtueel wat orale seks moest ondergaan. Daarnaast werden voor de gelegenheid uiteraard nog wat vintage donkerbruine haatargumenten afgestoft. De donorwet zou zorgen voor „een asieltsunami aan orgaanzoekers”. Aan de andere kant zouden al die allochtonen die anders „alleen maar krijgen en niets geven” nu eindelijk hun steentje moeten bijdragen. Wist u trouwens dat artsen grote bezwaren hebben tegen de wet vanwege de regelmatige spartelpartijen van de zogenaamde doden waar ze de organen uit moeten snijden?

De rest van de Nederlandse redacties heeft de reactiemogelijkheid op hun sites al tijden geleden gesloten, omdat het onmogelijk bleek de discussie in het gareel te houden en men niet geassocieerd wilde worden met het schuim der aarde dat zich daar telkens weer verzamelt. GeenStijl daarentegen spint er juist garen bij. Het is één van hun belangrijkste wapens. Hun seksistische gedachten, de vreemdelingenhaat, de gruwelijkste moslimhaat, het racisme en seksuele intimidatie die ze zelf niet durven op te tikken, laten ze wel dolgraag in de reacties doorschemeren. En omdat de gemiddelde hooligan op de site eindelijk het gevoel krijgt serieus te worden genomen, vormen ze tezamen gewillig een online knokploeg die de redactie naar believen kan inzetten voor massale online intimidatie van iemand die het waagde iets onwelgevalligs te zeggen. Dit keer zijn ze nuttig om snel de benodigde handtekeningen te verzamelen om de politieke agenda in dit land weer eens naar hun hand te zetten.

Het is precies de macht van dit soort clubs, die eraan bijdraagt dat ik niet kan wachten tot we van dat referendum af zijn. Het referendum is een droominstrument voor een online haatgemeenschap als GeenStijl. Macht aan ‘het volk’! Maar juist op GeenStijl zie je duidelijk dat dat in twee van de drie referenda tot nu toe om een wel heel specifiek griezelig soort volk gaat. Het is doodeng dat zo’n club de politieke macht heeft om heel Nederland op te zadelen met een referendum over een door hen bepaald onderwerp. Want weet u waarom u straks specifiek over deze wet mag stemmen? Misschien omdat men het echt principieel oneens is met het ‘Ja, tenzij’-systeem? Misschien. Het onderwerp kan net zo goed gemotiveerd zijn door de diepgewortelde wens om D66 te slopen. Of vanwege de angst dat een „rifaap” uw orgaan straks krijgt. Of misschien is het gewoon de bedoeling het democratische proces te zieken en het systeem te ontwrichten. Je kunt het op televisie oppoetsen tot het glimt, maar het blijft het online afvoerputje dat nu voor de zoveelste keer de kans krijgt om het politieke proces te dicteren.

Trouwens, als GeenStijl echt uit idealisme voor het referendum was geweest, hadden ze misschien moeten overwegen er met hun vieze handjes af te blijven. De vlekken die ze erop hebben gemaakt gaan er nooit meer uit. Er zit niets anders op dan het hele gevaarte bij het grofvuil te zetten.

Rosanne Hertzberger is microbioloog.