De sigaret verdwijnt beetje bij beetje uit het café
Het kabinet wil dat rookruimtes in cafés en restaurants binnen twee jaar zijn gesloten. Na jaren van politiek touwtrekken komt een rookvrije horeca in zicht. Een terugblik.
Eerst zijn de rookcoupés in de trein aan de beurt, daarna postkantoren en ziekenhuizen, waarna het kabinet in 2007 besluit tot een algeheel rookverbod in de horeca. Het is minister Ab Klink (CDA) van volksgezondheid die tijdens het kabinet Balkenende-IV de opdracht krijgt om die afspraak uit het regeerakkoord in de praktijk te brengen. Elf jaar later en drie kabinetten verder komt de rookvrije binnenhoreca na een weg vol hobbels in zicht.
Hoewel CDA, PvdA en ChristenUnie het in 2007 nog vriendelijk uitdrukken – ‘In samenspraak met de branche zal worden toegewerkt naar een rookvrije horeca’ – trekt Klink als minister al snel zijn bokshandschoenen aan. Moe van de beloftes van de horeca om de rookoverlast voor medewerkers en klanten te verminderen, haalt hij het rookverbod drie jaar naar voren: 2008. “Medewerkers in de horeca zouden een gasmasker moeten dragen om zich goed te beschermen”, stelt Klink.
Eenmaal ingevoerd blijven de asbakken op veel plekken op tafel staan, boetes of niet. Vooral kleine cafés verzetten zich tegen het rookverbod: geen personeel, en de kroegbaas zelf heeft geen moeite met rokende klanten aan de toog. Rechters geven hen gelijk, maar Klink is onvermurwbaar. “Ik vind dat regels over de volle breedte moeten gelden, voor iedereen.” Hij voelt zich gesteund door uitspraken van de Hoge Raad, die het rookverbod ook voor kleine cafés geldig verklaart.
Burgers zijn zelf verantwoordelijk voor hun leven, of het nu om roken gaat, alcohol, bewegen of seks
Gesprekspartner
Na jaren stoeien met Klink vindt de horeca in 2010 een meer rekbare gesprekspartner in zijn opvolger Edith Schippers (VVD). Die heeft bij het aantreden van Rutte-I goed nieuws voor de kroegeigenaren: kleine cafés vallen niet langer onder het rookverbod. “Ik geloof niet in verboden”, zegt Schippers in deze krant. “Ik wil een omslag maken: van betuttelen naar positief verleiden. Burgers zijn zelf verantwoordelijk voor hun leven, of het nu om roken gaat, alcohol, bewegen of seks.”
Zo hangt er weer even rook in de kleine kroeg, totdat Rutte-I valt en een nieuwe Tweede Kamer aantreedt. Regeringspartij PvdA stemt in 2013 met de oppositie voor een algeheel rookverbod.
Coalitiegenoot VVD is not amused en vreest voor het lot van de ondernemer, maar in het regeerakkoord staat er niets over. Staatssecretaris Martin van Rijn (PvdA) laat het verbod eind 2014 ingaan. Hij maakt wel een uitzondering: aparte rookruimtes in de horeca, waar geen personeel werkt, mogen.
Rechtszaak
Aan die binnenrookplekken wil het nieuwe kabinet nu ook een einde maken, zo kondigde staatssecretaris Paul Blokhuis (ChristenUnie) gisteren aan. Aanleiding is een recente uitspraak van het Haagse gerechtshof in een zaak die was aangespannen door Clean Air Nederland. Het hof stelde die organisatie in februari in het gelijk: niet-rokers kunnen sociale druk kunnen voelen om toch bij vrienden in een rookruimte te gaan staan en dat is onwenselijk. Het hof gelastte onmiddellijke sluiting van de rookhokken.
Ik voer een oorlog tegen het roken, maar wel een zorgvuldige oorlog
Zo vlug wil Blokhuis niet gaan. Hij denkt daarbij ongetwijfeld terug aan de maatschappelijke weerstand die Klinks resolute verbod destijds opleverde. Blokhuis overweegt nu een overgangsperiode van twee jaar en wil in overleg met de horeca toewerken naar het einde van de rookruimte. “Ik voer een oorlog tegen het roken, maar wel een zorgvuldige oorlog”, zei de staatssecretaris gisteren. Met die coulante opstelling scoorde de staatssecretaris alvast punten bij de horecabond.
Tijd kopen via de hoogste rechter
Blokhuis is blij met de uitspraak van het gerechtshof, maar stapt naar de Hoge Raad waardoor sluiting wordt opgeschort. Waarom doet hij dat? Om de horeca niet te overvallen. ‘Elke stap die we extra kunnen zetten om het roken terug te dringen en om een rookvrije generatie te bereiken, verdient steun’, vindt hij. Maar hij wil mensen niet van de ene op de andere dag overvallen met nieuwe regels en eerst met de branche kunnen overleggen.
Lees meer over strijdvaardige kroegbazen die de staat dreigen met schadeclaims: Rookruimtes? Horeca geeft de strijd nog niet op.
En: Het morele oordeel over 'fout' gedrag loert ineens overal, waarin redacteur Leonie Breebaart de vraag stelt waarom de vertrutting zo'n vlucht heeft genomen.