Direct naar artikelinhoud

Snel coalitieakkoord over aanpassen inlichtingenwet

Minister Kajsa Ollongren van binnenlandse zaken kwam met een voorstel voor wijziging van de wet.Beeld ANP

De nieuwe Wet op de inlichtingen- en veiligheidsdiensten (Wiv) wordt aangepast. De coalitiepartijen hebben hier, sneller dan verwacht, een akkoord over bereikt.

Vorige maand werd de ‘sleepwet’ tijdens een raadgevend referendum weggestemd. Sindsdien staat het kabinet onder druk om de critici op bepaalde onderdelen tegemoet te komen. Formeel kan de coalitie de uitslag van het referendum naast zich neer leggen, maar dan zal de politieke en maatschappelijke kritiek niet mals zijn.

Donderdagmiddag was er overleg tussen VVD, CDA, D66 en ChristenUnie waarin het voorstel van minister Ollogren van binnenlandse zaken voor wijziging van de wet is besproken. Naar verwachting zullen de afspraken vrijdag, na afloop van de ministerraad, worden gepresenteerd.

Er wordt vanuit de partijen benadrukt dat het om wetswijzigingen gaat en niet om slechts een ‘inlegvel’ met beloftes

Bronnen in de coalitie bevestigen dat de wet op twee belangrijke onderdelen wordt gewijzigd. Ten eerste wordt nadrukkelijk vastgelegd dat de veiligheidsdiensten AIVD en MIVD gerichter en nauwkeuriger op zoek moeten naar data van burgers dan nu in de wet staat. Van een ‘sleepnet’, waar critici voor vrezen, mag geen sprake zijn. Daarnaast wordt afgesproken dat de Nederlandse diensten de ‘ongelezen data’ niet in alle gevallen mogen delen met hun buitenlandse collega’s. Dat moet ervoor zorgen dat deze informatie bijvoorbeeld niet in handen valt van een ‘bevriend’ land als Turkije.

Op 21 maart stemde een kleine meerderheid van de kiezers tegen de nieuwe inlichtingenwet. Dat betekent niet, vindt de coalitie, dat de hele wet van tafel moet. Dat AIVD en MIVD nieuwe bevoegdheden nodig hebben, staat volgens VVD, CDA, D66 en CU niet ter discussie. De oude wet, die stamt uit 2002, voldoet niet meer. De geheime diensten kunnen er de moderne vormen van (cyber)criminaliteit nauwelijks mee bestrijden. Maar er is flinke kritiek op bepaalde onderdelen van de nieuwe wet.

De coalitie hoopt dat de critici tevreden zullen zijn met de aanpassingen. Er wordt vanuit de partijen benadrukt dat het om wetswijzigingen gaat en niet, zoals bij het associatieverdrag tussen de EU en Oekraïne het geval was, om slechts een ‘inlegvel’ met beloftes.

Binnen de coalitie drong vooral D66 aan op concessies. Die partij stemde in 2016 tegen invoering van de nieuwe sleepwet, maar schaarde zich er tijdens de formatiebesprekingen met tegenzin achter. De drie andere coalitiepartijen steunden de wet wel. Vooral het CDA moet nu een knieval maken. Partijleider Sybrand Buma zei eind vorig jaar dat hij de uitslag van het referendum hoe dan ook naast zich neer zou leggen. Het kabinet vindt dat bij nader inzien geen optie.

Lees ook: De geheime diensten staan klaar om met algoritmen naar terroristen te speuren