Insecten eten? We zullen straks wel moeten

Een paar jaar geleden was het om een waagstuk een regenworm of een kever op te peuzelen. Veel mensen gruwden bij het idee. Wie het dier wel in de mond durfde te laten verdwijnen, kon rekenen op bewondering, maar ook op reacties van afschuw.

Het zal nog wel even duren voordat insectensnacks geen partygrap meer zijn of afgrijzen zal veroorzaken. Maar het beeld van de onhygiënische, vervelende diertjes kan gaan veranderen. Sinds het begin van het jaar geldt in de Europese Unie de Novel Food wetgeving 2015/2283 die het mogelijk maakt insecten te kweken en te verwerken voor de menselijke voeding.
De Europese markt voor toepassing van insecten voor menselijke voeding is nu nog een nichemarkt. Maar enkele start-ups staan in de startblokken en zien een groot potentieel. Ook meubelgigant Ikea en zijn laboratorium Space10 zijn van de partij. Vorige maand werd bekend dat het Zweedse bedrijf meelwormballetjes en een Bug Burger wil gaan maken.
Het Duitse Bugfoundation heeft al veel ervaring. De oprichters Baris Özel en Max Krämer verkopen sinds 2016 in België en sinds 2017 in Nederland hun Bux Burger – hamburgers op basis van buffaloworm. Een kaartje op de website van de Bugfoundation toont dat je de insectensnacks in steden als Amsterdam, Eindhoven, Utrecht of Den Haag kan kopen.

Buffaloworm, hoe smaakt dat? Özel: Het diertje heeft een notig aroma, zoals zonnebloemolie.'' De burgers bevatten veel eiwitten, onverzadigde vetzuren, vitamines en mineralen zoals ijzer, magnesium en zink. De wormpjes komen van Proti-Farm uit Ermelo waar duizenden dieren leven in plastic bakken. Maar vergeleken met de intensieve veehouderij gebruikt Proti-Farm geen antibiotica of hormonen, legt oprichtster Heidi de Bruin uit: ,,We hebben nog geen ziekten bij de insecten gehad.''

Nederland is zelfs al een van de grootste insectenproducenten ter wereld. In ons land zijn er al drie grote bedrijven en diverse kleinere die produceren, zegt Marcel Dicke, ecologisch entomoloog aan de Universiteit Wageningen. ,,De bedrijven investeren tientallen miljoenen. Er ontstaat een nieuwe landbouw en Nederland heeft daarin een koppositie.''

Volgens de wetenschapper zijn insecten het voedsel van de toekomst. Ze kunnen een groot probleem oplossen. Zo zal in 2050 de wereldbevolking groeien naar ongeveer 9 tot 10 miljard mensen. 70 procent meer voedsel zal dan nodig zijn. ,,Als we ook een toename in dierlijke eiwitten willen bewerkstelligen dan is dat niet mogelijk via een uitbreiding van de gangbare productie van vlees'', aldus Marcel Dicke. ,,Gelukkig zijn er uitstekende alternatieven en insecten maken daar deel van uit.''
Het kweken van insecten is duurzamer dan vleesproductie. Volgens een onderzoek van de Verenigde Naties bijvoorbeeld is voor een kilo vlees van krekels slechts ongeveer twee kilo voer nodig. Bij varkens is er vier keer zoveel voer nodig, bij koeien is het zelfs twaalf keer meer.

,,De productie van insecten is ook goed met betrekking tot klimaatverandering'', zei Marcel Dicke. ,,Per kilogram product leidt de productie van rundvlees tot ruim 100 keer meer uitstoot van broeikasgassen.''

Zelfs het doden van dieren zal volgens Baris Özel van de Bugfoundation moreel gerechtvaardigd zijn. De insecten komen in een koude kamer waar ze verstijfd raken. ,,Als je de temperatuur nog verder verlaagt, gaan de insecten dood.''
In Nederland kunnen consumenten insectensnacks in delicatessenwinkels, natuurvoedingswinkels of via internet kopen. Ze bereiken vooral milieubewuste klanten die op zoek zijn naar het evenwicht tussen verantwoordelijkheid voor gezondheid, liefde voor dieren en honger naar vlees. Nu al eet volgens het Voedingscentrum 55 procent van de mensen in Nederland drie dagen per week of vaker geen vlees. Ook Marcel Dicke ziet een constante stijging in de acceptatie van insecten. ,,Belangrijk is ook dat er producten op de markt komen die de consument lekker vindt.''

De Bux Burger van de Bugfoundation is nog maar het begin. Hoe interessant de markt is, toont een blik over de Atlantische Oceaan. In de VS hebben enkele bekende mensen in start-ups voor insecten geïnvesteerd. Ariel Zuckerberg, de zus van Facebookbaas Mark Zuckerberg, gaf een bedrijf dat de technologie achter de kweek van insecten ontwikkelt een geldinjectie. En miljardair Mark Cuban investeerde in een eiwitreep die wordt gemaakt van insecten.

Recept hartige insectentaart (voor 8 personen)

Voor het deeg

150 g bloem
1 zakje gedroogde gist
1 theelepel zout
1 theelepel basterdsuiker
50 g boter (en een beetje om de bakvorm in te smeren)
1 ei
60 ml melk

Voor de vulling

25 g meelwormen
4 eetlepels olijfolie
2 uien, gesnipperd
1/2 prei, in reepjes
1 rode paprika, in blokjes
1 teentje knoflook, geperst
1 theelepel kerriepoeder

Voor het room-eimengsel

2 dl slagroom
4 eieren
1 eetlepel maïzena
50 g oude kaas, geraspt
quichevorm met een doorsnede van 25 cm

Doe alle ingrediënten voor het deeg in een kom en kneed tot een soepel deeg. Vorm het deeg tot een bol en laat 15 minuten, afgedekt en op een warme plaats, rijzen.
Hak de meelwormen in kleine stukjes. Verwarm de olie in een koekenpan en bak hierin de meelwormen, ui, prei, paprika en knoflook in ca. 2 minuten zonder te kleuren. Voeg de kerriepoeder toe en bak 1 minuut mee. Laat vervolgens afkoelen.
Meng alle ingrediënten voor het room-eimengsel in een kom en breng op smaak met peper en zout.
Verwarm de oven voor op 180 ºC.
Rol het deeg uit tot een ronde dunne plak, gebruik een beetje bloem om plakken te voorkomen. Smeer de bakvorm in met boter en bekleed deze met het deeg. Verdeel de vulling gelijkmatig over de vorm en giet het room-eimengsel erover. Bak de taart 40 minuten in het midden van de oven.

Tip: vind je het leuk als de meelwormen duidelijk zichtbaar zijn in de taart, dan kun je ze ook in zijn geheel verwerken.

Het Insectenkookboek van Arnold van Huis, Henk van Gurp en Marcel Dicke 

Klik hier voor video’s met handige keukentips, snelle trucs en makkelijke recepten.