Alle slachtoffers Palestijnen en alle munitie Israëlisch

We kunnen nu gaan zitten haarkloven hoe dicht Palestijnse demonstranten in Gaza vrijdag precies in de buurt van het grenshek met Israël kwamen, en hoeveel van hen stenen gooiden naar de honderd Israëlische scherpschutters die op hen wachtten. Maar ik denk dat de cijfers de situatie prima weerspiegelen: zeker vijftien doden en meer dan 1.400 gewonden, van wie 750 door scherpe munitie en 150 door rubberkogels. Voor alle zekerheid: alle slachtoffers Palestijnen en alle munitie Israëlisch.

Het Israëlische leger wist wat het deed, zei het op Twitter. „[..] Niets werd ongecontroleerd uitgevoerd; alles was accuraat en afgewogen, en we weten waar elke kogel terechtkwam”. Onder andere in het achterhoofd van een jongen die wégrende, zoals op video is vastgelegd. Het leger verwijderde de tweet later; misschien iets te openhartig?

Vrijdag was de eerste dag van de Grote Terugkeermars. Het idee: Palestijnse vluchtelingen zetten tentenkampen op die ze geleidelijk en vreedzaam dichter naar de grens met Israël verplaatsen. Zie wearenotnumbers.org. De mars moet 15 mei eindigen, de 70ste verjaardag van de Nakba, de catastrofe, toen honderdduizenden Palestijnen wegvluchtten of werden verdreven uit hun huizen in wat sindsdien Israël is. 15 mei is dit jaar des te explosiever omdat Amerika die dag zijn nieuwe ambassade in Jeruzalem wil openen. Dan wil Israël geen Palestijns massaprotest. Vandaar, zeg ik, het gerichte geweld nú.

Israël overschreeuwde de timide buitenlandse reacties (oproepen tot onderzoek) met regeringsverklaringen dat het protest één groot terroristisch complot van Hamas was. Hamas en Hamasleden waren zeker betrokken bij het protest – in de Gazastrook kan niets gebeuren zonder Hamas. Maar de Grote Terugkeermars is een burgerinitiatief dat door álle Palestijnse organisaties wordt gesteund, óók president Abbas’ Fatah.

Is dit het begin van de derde intifadah? Ik zag toevallig de documentaire Naila and the Uprising, over de eerste intifadah (1987-1993) tegen de Israëlische bezetting. De documentaire (zie de trailer op YouTube) draaide tijdens Amnesty Internationals Movies That Matter, en ik sprak Naila al-Ayesh, die voor het festival naar Den Haag was gekomen. Deze intifadah was een echte volksopstand, in tegenstelling tot de tweede (2000-2005). Het opstandige volk bestond voor een belangrijk deel uit vrouwen, onder wie Naila: „De Israëliërs concentreerden zich op de mannen”, vrouwen konden zich makkelijker bewegen en namen het over.

Naila (1960) werd de politiek in gebulldozerd: toen ze acht jaar oud was, werd haar ouderlijk huis door de Israëlische bezettingsautoriteiten verwoest (sinds 1967 heeft Israël 49.000 Palestijnse huizen en andere bouwsels gesloopt, aldus icahd.org). Ze studeerde in Bulgarije, waar ze haar man ontmoette, en ze doken samen de opstand in.

Hoe anders waren die tijden. Nu is Amerika helemaal verstrengeld met de Israëlische regering. Maar toen zetten Bush sr. en zijn minister van Buitenlandse Zaken Baker Israël zwaar onder druk om te gaan onderhandelen. Baker gebruikte zelfs Amerikaanse hulp als wapen om Israël te dwingen de bouw in nederzettingen te stoppen. Israël nam uiteindelijk met grote tegenzin deel aan de vredesconferentie in Madrid in 1991. Leidde tot niks; het Osloproces leidde ook tot niks.

„Maar onze strijd zal niet eindigen voor we onze rechten krijgen”, zei Naila. „Tot dan zal Israël nooit rust kennen.”