De maat is vol: VS en EU wijzen eensgezind Russen uit
Het was een spectaculair salvo dat vanmiddag rond drie uur werd afgevuurd. Op hetzelfde moment maakten Amerika, Duitsland, Frankrijk, Italië, Nederland en tien andere EU-landen bekend dat zij tientallen Russische diplomaten zullen uitwijzen. Volgens hen is Moskou schuldig aan de gifgasaanval in de Britse stad Salisbury.
"De grootste collectieve uitzetting van Russische geheim agenten in de geschiedenis", juichte Boris Johnson, de Britse minister van Buitenlandse Zaken. "We staan allen schouder aan schouder", zei premier Theresa May.
Sinds de aanslag met zenuwgas op 4 maart tegen de voormalige Russische Sergej Skripal en zijn dochter Joelia is May erin geslaagd veel landen achter zich te krijgen. Eerst in woorden, nu ook in daden. De crisis stelde het Westen in twee opzichten op de proef. Wat doet het Amerika van Trump in een confrontatie met de door de president bewonderde Vladimir Poetin? En kan de Europese Unie het nog opbrengen solidair te zijn met het Groot-Brittannië van de brexit? In beide gevallen is het antwoord inmiddels duidelijk: de westerse landen hebben de eenheid tegenover Moskou weten te bewaren.
Zestig diplomaten
Trump wees in totaal zestig diplomaten uit, onder wie twaalf inlichtingenofficieren van de Russische vertegenwoordiging bij de Verenigde Naties in New York. Hij sloot het Russische consulaat in Seattle. Nooit eerder sinds zijn aantreden stelde hij zich zo hard op tegenover Rusland.
Ook de EU heeft de gelederen gesloten. Alle landen zijn het eens met het Britse standpunt dat Moskou 'hoogstwaarschijnlijk' achter de aanval in Salisbury zat. Zij hebben die in de krachtigste bewoordingen veroordeeld. Veertien lidstaten zetten nu tevens diplomaten uit. Daaronder niet alleen de Baltische staten en Polen, die in Ruslands nabijheid liggen, maar ook Italië, dat normaal niet veel moet weten van harde actie tegen Moskou.
Ons land wijst voorlopig geen diplomaten uit, meldt een woordvoerder van het ministerie van Buitenlandse Zaken. "Wij willen de communicatiekanalen openhouden", klinkt het. Volgens de woordvoerder van de premier wordt het dossier morgen besproken op het kernkabinet.
Nooit eerder sinds zijn aantreden stelde Trump zich zo hard op tegenover Rusland
Volgens EU-president Donald Tusk is niet uitgesloten dat er nog meer maatregelen volgen. Opvallend is de nadruk die hij en een woordvoerder van Trump legden op het gecoördineerde karakter van de westerse reactie.
Daadkracht
Eensgezindheid en daadkracht - dat is wat men per se wil uitstralen. In 2006 na de moord in Groot-Brittannië op de Russische ex-spion Aleksandr Litvinenko was men veel terughoudender. Ook in Groot-Brittannië zelf, hoewel toen eveneens Rusland de grootste verdachte was. Nu, anno 2018, stelt het Westen zich veel geharnaster op.
Dat heeft in de eerste plaats te maken met het feit dat zenuwgas is gebruikt in een Europese stad. Voor het eerst sinds de Tweede Wereldoorlog, zo herhaalde een Litouwse woordvoerder ook vandaag weer het mantra dat sinds enige weken weerklinkt. Het is de taal van de rode lijn die is overschreden en wat niet onbeantwoord mag blijven. Zo heeft May de bondgenoten weten te mobiliseren, ook Trump die niet zo van de bondgenoten is. Gifgasaanvallen wil hij niet over zijn kant laten gaan, zoals een jaar geleden bleek, toen hij 59 kruisraketten liet afvuren op een luchtmachtbasis van de Syrische president Assad als vergelding voor een gifgasaanval.
Daarnaast verwees Trumps woordvoerder naar "het patroon" van destabiliserende Russische activiteiten over de hele wereld. Ook dit woord komt telkens terug. Gedoeld wordt onder meer op inmenging via internet in westerse verkiezingen en cyberaanvallen om cruciale infrastructuur te ontregelen. Het gaat niet meer om een enkel incident, zoals in 2006, maar om wat men ziet als Ruslands hele gedrag dat bij westerse regeringen het gevoel oproept dat de maat vol is. Of het uitwijzen van subversieve activiteit verdachte diplomaten veel zal helpen, is dan weer een andere vraag.
Russische reactie
Rusland ontkent intussen nog steeds alles en zegt met gepaste tegenmaatregelen te zullen komen. De Russische autoriteiten beraden zich de komende dagen over een reactie. "Het spreekt vanzelf dat deze onvriendelijke stappen van de groep landen niet zonder gevolgen zullen blijven. Onze reactie zal evenredig zijn. We gaan er de komende dagen aan werken en zullen landen beurtelings een reactie geven", zei de bron volgens Russisch persagentschap RIA.
Eerder had een lid van het Russische Hogerhuis, Vladimir Dzjabarov, al aangegeven dat Rusland zeker zestig medewerkers van Amerikaanse diplomatieke posten zal uitwijzen. Dat berichtte persbureau Interfax, dat overigens niet aangaf hoe Dzjabarov tot die conclusie kwam. De autoriteiten hebben nog geen tegenmaatregelen aangekondigd.
'Onze reactie zal evenredig zijn'
Eerder had het Verenigd Koninkrijk al 23 Russische diplomaten uitgezet. Moskou reageerde toen door evenveel Britten het land uit te wijzen.
Lees ook
Geselecteerd door de redactie
