Waarom zou de westerse levensstijl van Mohadese geen levensovertuiging kunnen zijn?

Eindelijk lente. Dat komt mooi uit, want alles bloesemt aan Mohadese Moradi. Haar vuurrood gestifte lippen. Het doorkijkbloesje met de roze rozen. Afgelopen zomer droeg ze een bikini, zegt ze opgewekt, gewoon midden in het azc van Leersum.

Ik schiet in de lach. 'Ja!', roept Mohadese (21). 'Met alleen een kort broekje!' Zo stapte ze dan op de fiets: naar het zwembad. 'Ja!'

Ze komt uit Afghanistan. Afghanen in Nederlandse azc's zien Afghaanse meisjes daar bij voorkeur niet rondlopen in bikini. Als je geen hoofddoek draagt, wordt er al snel geroddeld. Laat staan wanneer je 'het liefste blote kleding' draagt, zoals Mohadese het onbekommerd noemt. Ja!

Waar je niet vaak bij stilstaat: ook kinderen van asielzoekers in azc's zetten zich soms af tegen hun ouders. En Mohadese ligt al jaren met ze overhoop, zegt haar advocaat, Gila van Reemst, later aan de telefoon: 'Ze accepteren gewoon niet hoe Mohadese is veranderd.'

Mohadese Moradi is één van drie vrouwen die nu bij de Raad van State hun uitzetting aanvechten op grond van hun westerse levensstijl - afzonderlijke zaken, door de Raad van State tegelijk behandeld. Een interessante kwestie, nu onze 'superieure cultuur' zich in zoveel belangstelling mag verheugen.

Mohadese durft van de drie als enige met naam en gezicht in de krant. De andere twee willen dat hun manier van leven niet bekend wordt, voor het geval ze toch terug moeten, naar Afghanistan en Somalië.

Mohadese is koppig. 'Ja!' Vooral tegen haar moeder. 'Mijn vader zegt nog: Je leert van je fouten. Maar van mijn moeder mag ik geen fouten maken.' Zeven jaar geleden vluchtte ze met haar ouders, twee broers en een zusje vanuit het Afghaanse Herat naar Nederland. Nu ziet ze haar familie nog maar eens in de paar maanden. Zij zitten in een azc voor uitgeprocedeerde gezinnen in Katwijk.

Drieënhalf jaar geleden begon Mohadese haar eigen asielprocedure. Ze wilde in één keer duidelijk maken hoe westers ze is. Mohadese vertrok om half acht naar school in Amersfoort en kwam zelden voor negen uur 's avonds terug. Ze was bijna klaar met haar mbo-opleiding Zorg en Welzijn. Ze had vriendinnen in Amersfoort: die vrijheid wilde zij ook. En mannen gewoon in de ogen kijken. En naar de sportschool. En bij haar vriendje slapen, als zij daar zin in had.

Volgens het VN-vluchtelingenverdrag geeft risico op vervolging op grond van ras, etniciteit, politieke overtuiging, religie of het behoren tot een bepaalde sociale groep (bijvoorbeeld lhbt'ers) recht op een vluchtelingenstatus. En als Mohadese zich zoals hier zou kleden en gedragen in Afghanistan, wordt ze opgepakt en gestraft. Daarover zijn alle partijen het eens.

Maar kun je vrouwen met een verwesterde levensstijl ook rekenen tot een sociale groep, of een religieuze levensovertuiging? Waarom eigenlijk niet, nu veel Nederlanders 'onze manier van leven' met welhaast religieuze bekeringsdrang aan nieuwkomers verkopen?

Staatssecretaris Harbers van Vreemdelingenzaken denkt daar uiteraard anders over. Volgens zijn raadsvrouw is het misschien lastig om afstand te doen van westerse normen en westers gedrag, maar wel mogelijk. Dit omdat westers gedrag 'aangeleerd' is (alsof religie niet ook aangeleerd kan zijn).

De Nederlandse overheid vindt dus eigenlijk dat vrouwen (en ook veel meisjes) die met overgave zijn geïntegreerd in een land dat bovendien voortdurend meedeelt dat nieuwkomers móéten integreren, ook zo weer teruggeduwd mogen worden in een kansloos leven zonder gelijke rechten: fijn dat jullie onze normen en waarden zo hartstochtelijk hebben omhelsd, maar trek nu maar weer een zak over je hoofd in Afghanistan.

VN-vluchtelingenorganisatie UNHCR was eveneens partij bij de Raad van State. UNHCR heeft daar een 'zienswijze' gedeeld: van vrouwen die hun mensenrechten uitoefenen en verwesterd zijn, een levenswijze hebben, kortom, die zo fundamenteel is voor je identiteit, zou je kunnen zeggen dat ze deel uitmaken van een sociale groep in de geest van het vluchtelingenverdrag. Uitspraak wordt eind april verwacht, of later, omdat de zaak ingewikkeld is en grote gevolgen kan hebben.

Intussen heeft Mohadese al vijf jaar een vriend: Amirali. Ze leerden elkaar kennen in de schakelklas. Amirali kwam als kind in zijn eentje uit Iran en kreeg al snel een vluchtelingenstatus. Nu werkt hij in een kapperszaak en ze zijn smoorverliefd. Mohadese hoeft maar met hem te trouwen en ze krijgt een verblijfsvergunning. 'Maar zo wil ik het liever niet!', roept ze. Mohadese Moradi wil het zelf doen: 'Onafhankelijk zijn! Helemaal!'