Topinkomens stijgen: gemor over McKinstry

De gemiddelde beloning van de topmensen van de AEX-bedrijven is vorig jaar verder gestegen, met een gematigde 1,6 procent tot 5,4 miljoen euro. Nancy McKinstry van informatieconcern ­Wolters Kluwer is wederom de best ­betaalde bestuursvoorzitter. Zij ontving vorig jaar 14,5 miljoen euro.

Dat blijkt uit onderzoek van de Volkskrant naar 22 van de 25 bedrijven uit de AEX-index die de afgelopen weken hun jaarverslag hebben gepubliceerd. McKinstry zag haar basissalaris (met bijna eenderde, tot 1,3 miljoen euro) en bonus (met ruim de helft, tot 1,8 miljoen euro) stijgen. Maar omdat het aandelenpakket dat ze kreeg met 11,1 miljoen euro minder waard was dan een jaar eerder, verdiende ze alles bij elkaar minder dan het jaar ervoor. In 2016 kreeg de Amerikaanse 15,6 miljoen euro.

Niettemin vindt de VEB, de belangenbehartiger van de particuliere belegger, het tijd dat de beloning van McKinstry weer aan de aandeelhouders wordt voorgelegd. Dat gebeurde voor het laatst in 2011. De VEB wijst erop dat McKinstry meer verdient dan Ben van Beurden, de topman van Shell (die vorig jaar 8,9 miljoen euro kreeg). Dit terwijl Shell een veel groter en complexer bedrijf is dan Wolters Kluwer, dat data levert aan onder meer artsen en juristen. McKinstry’s beloning is volgens de VEB 0,2 procent van de omzet van Wolters Kluwer. Bij Van Beurden is dat 0,003 procent.

De Amerikaanse is al vijftien jaar de baas bij het AEX-bedrijf en verdiende in die tijd ongeveer 100 miljoen euro. VEB-directeur Paul Koster vraagt zich af of de eisen die haar langetermijnbeloning bepalen wel zwaar genoeg zijn. ‘Het mag duidelijk zijn dat de omvang en methode van belonen van de top van Wolters Kluwer veel vragen oproepen’, zegt Koster. Volgens Wolters Kluwer is de ­beloning van de topvrouw vastgesteld op basis van een internationale vergelijking. Omdat McKinstry voor een relatief groot deel in aandelen wordt betaald, kan die beloning extra hoog uitvallen als de beurskoers stijgt, aldus het bedrijf.

DE ZEVEN-NULLENCLUB

Naast McKinstry verdienden vorig jaar nog drie AEX-bestuurders meer dan 10 miljoen euro. Paul Polman van ­Unilever zag zijn aandelenwinsten flink groeien en kwam uit op 11,7 miljoen euro, bijna 40 procent meer dan een jaar eerder. Jean-François van Boxmeer van Heineken en Erik Engstrom van de Brits-Nederlandse uitgever RELX kwamen beiden net boven de 10 miljoen uit. Voor de Zweed was dat in euro’s gemeten eenvijfde minder dan hij een jaar eerder kreeg, maar dat komt doordat hij in ponden wordt betaald. Het pond is vorig jaar in waarde gedaald ten opzichte van de euro. In ponden bleef zijn beloning ongeveer gelijk.

SALARIS STABIEL, HOGERE ­BONUSSEN

De basissalarissen van de AEX-bazen stegen vorig jaar met 1,6 procent tot gemiddeld 1,06 miljoen euro. Dat percentage is vergelijkbaar met wat Nederlandse werknemers er vorig jaar gemiddeld bij kregen. Het hoogste basissalaris was voor Ralph Hamers van ING (1,7 miljoen euro). De aandelenwinsten van de topmensen bleven ongeveer gelijk.

Hun bonussen stegen wel flink, met 13 procent, tot gemiddeld 1,1 miljoen euro. Ben van Beurden van Shell incasseerde de hoogste bonus (3 miljoen euro).

OPHEF

Na alle maatschappelijke kritiek stijgen de topinkomens de laatste jaren gematigder dan voorheen. Maar dat betekent niet dat er geen ophef meer is over de hoge beloningen in de top van multi­nationals. Vorige week bleek dat Ton ­Büchner, die om gezondheidsredenen zelf opstapte bij AkzoNobel, 925 duizend euro vertrekpremie meekreeg. Volgens zijn contract had hij alleen recht op zo’n premie bij ontslag.

Veel groter nog was de ophef over ING, dat de beloning van topman Ralph ­Hamers dit jaar met 50 procent wilde verhogen. Dit omdat hij volgens president-commissaris Jeroen van der Veer ‘eredivisie is, maar Jupiler League wordt betaald’. Dat plan leidde tot zoveel woede in het land en in politiek Den Haag, dat ING het al na een paar dagen introk. Hamers is daarmee de nummer 17 van de 22 AEX-bedrijven die door de Volkskrant zijn onderzocht.

Hekkensluiter is ABN Amro-topman Kees van Dijkhuizen met ruim een miljoen euro, inclusief drie ton voor zijn pensioen.

Om ongelukken te voorkomen, wil ­Eumedion, de belangenvereniging van grote beleggers als pensioenfondsen, dat voortaan 75 tot 80 procent van de aandeelhouders moet instemmen met de beloning van de top. Nu volstaat 50 procent plus één. ‘Een ­hogere grens vergroot het draagvlak, vooral bij duurzame en verantwoorde beleggers’, zegt Eumedion-directeur Rients Abma.

Het onderzoek werd uitgevoerd door Robin Dirker. 

GROTE VERSCHILLEN IN CIJFERS over de LOONKLOOF tussen TOP EN WERKVLOER

Bedrijven moeten volgens de ­gedragscode dit jaar voor het eerst melden hoeveel keer meer de baas verdient dan het gemiddelde van de werkvloer. Maar of de ‘loonkloof’ tussen top en werkvloer daarmee ook echt inzichtelijk wordt, is de vraag. De bedrijven mogen zelf ­bepalen wat ze wel en niet mee­tellen om het verschil te berekenen, dus doen er verschillende getallen de ronde.

Volgens de jaarverslagen die de bedrijven uit de AEX-index hebben gepubliceerd, heeft Heineken de grootste loonkloof. Topman Jean-François van Boxmeer verdient volgens de eigen opgave van Heineken 215 keer meer dan ‘zijn’ gemiddelde werknemer. De Volkskrant kwam vorig jaar op basis van eigen onderzoek uit op 324 keer zoveel. Unilever meldt in het jaarverslag dat Paul Polman ­vorig jaar 134 keer meer verdiende dan het ‘middenkader’. Maar volgens het Financieele Dagblad, dat een beloningsadviesbureau onderzoek liet doen, is de loonkloof met de werkvloer 292 keer, meer nog dan bij Heineken (277 keer, berekende het FD). Bedrijven moeten de loonkloof melden zodat commis­sarissen rekening kunnen houden met de verhoudingen in het ­bedrijf bij het bepalen van de beloning van de top. Ook kan de Ondernemingsraad aan de bel trekken als het gat te groot wordt, al is de vraag of de OR dat ook echt durft. De aandeelhouders kunnen voorgestelde loonsverhogingen wegstemmen als het verschil met de werkvloer te groot wordt.

Heineken en Unilever hebben het ­excuus dat ze relatief veel werknemers hebben in Azië en Afrika, waar de lonen een stuk lager liggen. Na beide multinationals volgt Ahold ­Delhaize, waar Dick Boer volgens de eigen ­opgave 114 keer meer krijgt dan de werkvloer. Supermarkten hebben relatief veel goedkoop personeel. Onderaan staat ABN Amro, waar Kees van Dijkhuizen ‘maar’ tien keer meer verdient dan de werkvloer. Banken hebben juist duurder personeel.

Volgens Eumedion, de belangen­behartiger van grote beleggers als de pensioenfondsen, is het gezien de grote verschillen onvermijdelijk dat er op termijn meer regels komen voor hoe bedrijven de loonkloof moeten berekenen. Maar voorlopig is het volgens Eumedion belangrijker te kijken hoe de loonkloof zich de komende jaren ontwikkelt. Zo bezien is het vooral essentieel dat bedrijven de berekening op dezelfde manier blijven doen en tussentijds niet van methode gaan wisselen.