Start van hoofdcontent

Politiek

nl

Linkse lijsttrekkers vol in de aanval op D66 in slotdebat: 'Het meest rechtse college ooit!'

19 maart 2018, 22.56 uur · Aangepast 19 maart 2018, 23.39 uur

Zelden vlogen cijfertjes en percentages zo bevlogen over tafel als tijdens het AT5 Slotdebat maandagavond. Twee dagen voor de verkiezingen leverde de oververhitte woningmarkt ook de meest verhitte discussie op.

'Ik denk dat we samen een pact moeten sluiten', poogde hij tevergeefs aan het begin van het debat. Reinier van Dantzig, de lijsttrekker van D66, moest het twee dagen voor de verkiezingen flink ontgelden in het AT5 Slotdebat. Hoewel hij er trots op is een middenpartij aan te voeren, blijkt dat ook een eenzaam bestaan in het huidige politieke landschap.

De linkse partijen hebben geen goed woord over voor de woonplannen van D66. De partij wil bij nieuwbouw fors inzetten op middenhuur. En dan moet het percentage sociale huur naar beneden. Hoewel lijsttrekker Reinier van Dantzig claimt dat er de komende jaren zo veel gebouwd gaat worden dat de totale productie toch toeneemt, gaat het tegen alle idealen van zijn linkse collega's in.

Communistisch beleid
'Woningen zijn veel meer een beleggingsobject geworden, dan dat er mensen wonen. Het maakt de stad onbetaalbaar. De vercommercialisering van de stad zorgt ervoor dat de ongelijkheid toeneemt', stelde GroenLinks-lijsttrekker Rutger Groot Wassink, de grote uitdager van D66. Hij wil niet alleen de sociale huur, maar ook de middenhuur vanuit de overheid reguleren. 'Dan houd je niet alleen nu, maar ook in de toekomst een groot deel van de woningen betaalbaar. Dat is cruciaal voor de leefbaarheid en ziel van de stad.'

Marjolein Moorman (PvdA) wil niet twee groepen uit elkaar spelen. 'Dat verandert fundamenteel het karakter van Amsterdam. Ik wil dat het in de toekomst zo blijft, dat maakt Amsterdam die mooie en fijne stad.' Volgens de sociaaldemocraat vindt D66 de linkse plannen 'communistisch beleid', maar zij typeerde de ideeën van Van Dantzig zo: 'Mensen met veel geld zijn welkom in Amsterdam, de rest zoekt het maar uit.'

Rechts geouwehoer
Voor Moorman is het erg onduidelijk of Van Dantzig nu meer of minder sociale huur wil. 'In percentages kun je niet wonen', antwoordde de D66'er. 'In rechts geouwehoer kun je ook niet wonen', wierp Moorman – vrij naar Jan Schaefer – terug.

Tijdens het AT5 Slotdebat konden @MarjoleinMoor en @RvDantzig het niet eens worden over een oplossing op de woningnood. 'In rechts geouwehoer kun je niet wonen!' pic.twitter.com/5OifZw57UK

— AT5 (@AT5) March 19, 2018

'Er is gewoon schaarste, we moeten het eerlijk verdelen', zei Groot Wassink. Hij wees erop dat er al meer mensen in de stad wonen die in aanmerking komen voor sociale huur, dan dat er corporatiewoningen zijn. Hij wil wel meer middensegment bouwen, maar dat dan wel reguleren vanuit de overheid. Zo kan voorkomen worden dat de huur direct door het plafond stijgt. Of, zoals Groot Wassink het stelt, 'een rem op de enorme druk van het kapitaal'.

Middenhuur reguleren
Tot grote verrassing van zijn linkse collega's, bleek Van Dantzig ook voor dergelijke regels. 'Niemand hier aan tafel is tegen het reguleren van het middensegment', zei hij. Maar hij wil wel dat ook middeninkomens mogen gaan huren in die corporatiewoningen. Bovendien wil D66 sociale huurwoningen verkopen, zodat er geld is voor nieuwe sociale huurwoningen.

Het was niet alleen de linkse lijsttrekker onduidelijk wat D66 nu precies wil. VVD-lijsttrekker Eric van der Burg zei luid en duidelijk netto minder sociale huurwoningen in de stad te willen. Is Van Dantzig het met hem eens, of 'zit ik tegenover vijf linkse mensen?'. Van Dantzig begon aan een reactie ('Weet u wat zo fijn is aan een middenpartij te zijn, meneer Van der Burg…') die snedig onderbroken werd door Groot Wassink ('Het waait elke kant op').

Lijsttrekkers eisen duidelijkheid van @RvDantzig: 'Wilt u nou meer of minder sociale huur?' pic.twitter.com/lGFFEvTPM4

— AT5 (@AT5) March 19, 2018

Ivens: weer wethouder
Eric van der Burg (VVD) nam al een voorschot op een mogelijk compromis dat na de verkiezingen gesloten moet worden. 'Alleen gezamenlijk kunnen we de problematiek aanpakken. Dan zul je zien dat de een misschien naar een lager percentage sociale huur moet gaan, en anderen zullen zeggen: oké, maar dan wel op sommige punten reguleren.' Zijn partij wil slechts 20 procent sociale huur om zo de doorstroom te bevorderen. 'Maar tegelijkertijd, beste kiezer, besef wel dat het niet communistisch is wat links wil en niet rabiaat rechts is wat D66 wil.'

Wie dit allemaal moet gaan regelen, is voor SP-lijsttrekker Laurens Ivens al duidelijk. 'Mijn handen jeuken om nog vier jaar wethouder Wonen te kunnen zijn, om daar de strijd tegen vastgoedcowboys en beleggers echt te kunnen winnen', zei hij. Hij maakt zich zorgen om Amsterdammers van dertig die nog thuis wonen en ouderen die niet meer de trap op kunnen naar vier hoog, maar geen andere optie hebben.

Johnas van Lammeren (Partij voor de Dieren) kan met drie zetels in de peilingen een cruciale rol spelen in de formatie van een nieuw college. Hij wil het minst bouwen van de lijsttrekkers. 'Er zijn grenzen aan de groei', zei hij. 'De stad moet ook een beetje leefbaar blijven. Groen staat enorm onder druk en elke gemeenteraad heeft tot nu toe groen afgebroken.' Ook hij wil met een puntensysteem de middenhuur reguleren. Maar, zo merkte hij fijntjes op, dat werkt allemaal niet als je in Londen reclame maakt met de 'lage' huren in de stad, zoals het huidige college deed.

Voorrang voor Amsterdammers
De lijsttrekkers van GroenLinks, PvdA en de SP ontzagen elkaar dan wel in het debat, maar dat betekent niet dat ze over alles hetzelfde denken. Zo wil Ivens vijfduizend woningen bouwen voor mensen die al in de stad wonen en de rest niet. 'De stad moet je niet op slot doen', vond Van Lammeren. 'Dat is in strijd met alles waar Amsterdam voor staat', vulde Groot Wassink aan. Moorman: 'Amsterdam bestaat 750 jaar en dan zouden we nu opeens een hek om de stad zetten.'

SP'er @LaurensIvens wil dat de eerste 5000 nieuwbouwwoningen ieder jaar naar Amsterdammers gaan. @MarjoleinMoor ziet dat niet zitten: 'Dan plaats je opeens, na bijna 750 jaar, een hek om de stad' pic.twitter.com/zn2zj9fUR6

— AT5 (@AT5) March 19, 2018

Want hoe komt de stad anders aan de leraren, agenten en verpleegkundigen die zo hard nodig zijn? Volgens Ivens wonen die er al. 'Zij studeren hier. En wat gebeurt er als ze klaar zijn? Dan is er geen woning en vertrekken ze weer.'

Meest rechtse college ooit
Aan het einde van het debat gaf D66-lijsttrekker Van Dantzig aan graag opnieuw deel te nemen aan het college. 'Het is heel belangrijk dat we een gebalanceerde coalitie krijgen. Een coalitie van Amsterdammers.' Hij wil links en rechts verenigen. Maar links heeft grootse plannen om het zonder rechts te doen.

Marjolein Moorman, lijsttrekker van de partij die tot vier jaar geleden steevast de grootste in de raad was, sloot af door te stellen dat Amsterdam 'een mooie, fijne stad' is door de traditionele linkse meerderheid. 'We hebben de afgelopen jaren de meest rechtse coalitie ooit in Amsterdam gehad en dat heeft de stad wel veranderd.' Volgens de PvdA'er zijn de verkiezingen een kantelpunt. 'Houden we de stad sociaal voor iedereen?'