Nieuw onderzoek bewijst: geen enkel verband tussen gewelddadige games en agressief gedrag

"Het is een wijdverspreide bekommernis dat gewelddadige videospelletjes agressie aanwakkeren, hulpvaardig gedrag verminderen, impulsiviteit verhogen en zowel de cognitieve vaardigheden als de gemoedstoestand van spelers hinderen", stellen de onderzoekers, die verbonden zijn aan het Max Planck Instituut voor Menselijke Ontwikkeling in Berlijn en het Universitair Ziekenhuis Hamburg-Eppendorf in Hamburg.

De onderzoekers bestudeerden een resem andere studies naar de relatie tussen games en geweld, en stelden vast dat die onderzoeken vooral focusten op de kortetermijneffecten. Wanneer die studies een relatie zagen tussen agressief gedrag en het spelen van de games, is dat volgens deze onderzoekers waarschijnlijk te wijten aan 'priming'. Dat is een psychologische term die inhoudt dat iemand een stimulus sneller herkent, of er sneller op reageert, wanneer hij of zij die eerder heeft waargenomen. Concreet wil dat dan zeggen dat de blootstelling aan gewelddadige inhoud de toegankelijkheid tot agressieve gedachten verhoogt wanneer de betrokkene zich in de directe nabijheid van de situatie bevindt.

Een bekende theorie, het General Agression Model (GAM), stelt dat het spelen van gewelddadige games agressieve gedachtegangen in een persoon zouden kunnen plaatsen, die dan geactiveerd worden op momenten waarop die persoon denkt dat anderen zich gewelddadig gedragen. Games zijn dan een soort repetitie die bepaald gedrag in het brein van de betrokkene slijpt, waardoor dat gedrag dan meer voorkomt in het echte leven. Deze theorie gaat met andere woorden uit van een langetermijneffect, iets waarmee de wetenschappers van de nieuwe studie het dus niet eens zijn.

"We denken dat primingeffecten interessant zijn en de moeite vormen om uit te pluizen, maar in tegenstelling tot de notie van het GAM lezen wij in de literatuur dat primingeffecten slechts kort duren", luidt het. En kort, dat is dan minder dan vijf minuten, terwijl ze volgens de auteurs mogelijk zelfs omkeren na die tijd. "Bovendien bestaan een hoop onderzoeken op universiteitsstudenten die er niet in slaagden de primingeffecten te herhalen en de bijhorende voorspellingen van het GAM. Enkele voorbeelden zijn het minder gevoelig worden voor gewelddadige inhoud bij adolescenten en universiteitsstudenten, of een afname een empathie en hulpvaardig gedrag als gevolg van het spelen van gewelddadige videogames.

Aangezien eerdere onderzoeken dus vooral focusten op de kortetermijneffecten van gewelddadige gameplay op agressie, nam deze studie de langetermijneffecten onder de loep. De wetenschappers lieten daarom 90 proefpersonen aanrukken die ze onderwierpen aan een batterij vragen en tests, inclusief graadmeters voor agressie, impulsiviteit, empathie en geestelijke gezondheid. Vragen over impulsiviteit gingen bijvoorbeeld over het zoeken naar prikkels, de vatbaarheid voor verveling, het risicogedrag of het uitstellen van kleine beloningen in ruil voor een grotere.

De kandidaten werden vervolgens willekeurig in drie groepen verdeeld. De ene groep moest elke dag een halfuur Grand Theft Auto V spelen, een game die vaak kritiek krijgt omwille van de agressie erin. De tweede groep moest zich dagelijks een halfuur zoet houden met het niet-gewelddadige The Sims 3, terwijl de derde categorie gewoon samen met de rest na twee maanden moest terugkomen voor een nieuwe reeks tests. Twee maanden daarna moesten ze allemaal nog eens terugkomen voor een derde ronde.

De onderzoekers stelden geen significante verschillen of veranderingen vast, noch tussen de groep met de gewelddadige game en de niet-gewelddadige game, als tussen de GTA-gamers en de controlegroep. "De resultaten leveren dus sterk bewijs tegen de regelmatig besproken negatieve effecten van het spelen van gewelddadige videogames bij volwassenen, en zullen dus helpen een meer realistisch wetenschappelijk licht te schijnen op de effecten van gewelddadige games", klinkt het.

En dat is broodnodig. "De Amerikaanse Psychological Association vatte onlangs de voorgaande studies naar gewelddadige videogames samen als een aanwijzing dat ze een risico vormen op ongunstige gevolgen, waaronder toegenomen agressie en afgenomen empathie", legt hoofdonderzoekster Simone Kühn uit aan Science Alert. "De nieuwe vaststellingen van deze studie spreken die conclusie duidelijk tegen." 

"Het feit dat we meerdere domeinen bekeken en in geen enkele een effect vonden, maakt deze studie de meest complete in het vakgebied", aldus Kühn.  Ze wil nu dat gelijkaardig onderzoek wordt gevoerd met kinderen.