Links wil verbod op verkoop sociale woning, steden moeten toegankelijk blijven voor mensen met lagere inkomens
GroenLinks, SP en PvdA willen een verbod op het verder inkrimpen van de socialehuurwoningvoorraad. De steden in Nederland moeten zo toegankelijk blijven voor mensen met lagere inkomens.
De drie linkse partijen dienen zaterdag een initiatiefwetsvoorstel in dat gemeenten en woningcorporaties dwingt om het aantal sociale huurwoningen met een huur van hoogstens 710 euro 'ten minste op peil te houden'. Zonder zo'n 'remwet' vreest links dat er de komende jaren honderdduizenden sociale huurwoningen verdwijnen, mede doordat gemeenten liever voor lucratievere, duurdere huisvesting zouden kiezen.
De spanning op de woningmarkt is een van de belangrijkste thema's bij de huidige campagne voor de gemeenteraadsverkiezingen. Terwijl links meer sociale huurwoningen wil, leggen partijen als VVD, D66 en CDA in steden waar de ruimte schaars is vaker de prioriteit bij het bouwen van extra woningen met huren boven de 710 euro. Daarmee willen ze mensen met middeninkomens tegemoetkomen die te veel verdienen voor een sociale huurwoning en te weinig om op de particuliere markt succesvol te zijn. Dat soort woningen moeten worden gebouwd door marktpartijen en niet door woningcorporaties.
De linkse partijen menen dat de fixatie op middeninkomens ten koste zal gaan van de lagere inkomens. 'Als je de lokale programma's van de VVD, maar ook die van D66 bij elkaar optelt, zie je dat ze op grote schaal sociale woningbouw gaan afstoten', zegt PvdA-leider Lodewijk Asscher. 'De rechtse partijen zetten groepen tegen elkaar op: alsof middengroepen er baat bij hebben dat sociale huurwoningen verdwijnen. Het huidige kabinetsbeleid leidt tot scenario's waarin er tussen de 60- en 300 duizend sociale huurwoningen zullen verdwijnen. Dat is een onherstelbare verandering van Nederland. Het betekent dat je als onderwijzer of agent geen woning meer in je eigen stad kunt vinden.'
Asscher komt deels terug op de woningwet van Rutte II uit 2015
De initiatiefwet komt neer op een aanpassing van de woningwet die in 2015 door het kabinet Rutte II is ingevoerd. Toen werd besloten bevoegdheden over te hevelen naar gemeenten. Die moeten nu jaarlijks 'prestatieafspraken' maken met de woningcorporaties. De landelijke overheid heeft daarover weinig meer te zeggen.
Asscher komt daar nu deels op terug, omdat lokale overheden volgens hem niet altijd hun verantwoordelijkheid nemen. 'Dan wordt gezegd dat de naburige gemeente het maar moet opknappen. Zo neemt het aanbod af.' SP-Kamerlid Sandra Beckerman meent dat het kabinet al eerder had moeten ingrijpen: 'Wanneer er één sociaal huurhuis verdwijnt door verkoop of sloop, moet er op z'n minst één voor terugkomen. Het kabinet stelt die norm niet eens. Dus doen wij het.'
De initiatiefwet maakt een uitzondering voor gebieden waar de bevolking krimpt. Die gemeenten kunnen van de minister van Volkshuisvesting toestemming krijgen om te snijden in het aantal sociale huurwoningen.
Aedes, de vereniging van woningcorporaties, staat sympathiek tegenover het wetsvoorstel, maar heeft vragen over de uitvoerbaarheid. 'In de woonwet uit 2015 is nu juist geregeld dat dit soort besluiten op lokaal niveau worden genomen', zegt voorzitter Marnix Norder. 'Het is wel goed dat de nationale politiek zich meer zorgen gaat maken over het beperkte aanbod. De socialewoningbouwmarkt zit voor een groot gedeelte op slot.'
Als je de lokale programma's van de VVD, maar ook die van D66 bij elkaar optelt, zie je dat ze op grote schaal sociale woningbouw gaan afstoten
De vraag naar sociale woningen is de afgelopen jaren toegenomen door de bevolkingsgroei en de trek naar de steden. Het aanbod is teruggelopen. Volgens de corporaties komt dat mede door de verhuurdersheffing van 1,7 miljard euro die ze sinds enkele jaren moeten afdragen aan de overheid. Een ander probleem is volgens Norder, zelf ex-PvdA-wethouder, dat gemeenten onvoldoende locaties vrijmaken voor sociale woningbouw. Ze zouden liever kiezen voor de bouw van duurdere woningen, omdat die meer opleveren voor de eigen begroting.
Linkse samenwerking De eerder zo vaak met de mond beleden linkse samenwerking komt in de oppositiebankjes op stoom. De afgelopen maanden maakten GroenLinks, SP en PvdA al drie initiatiefwetten, onder meer over de arbeidspositie van 'payrollers'.