Waar zijn de stageplekken die tekorten in zorg moeten oplossen?
Met meer en goede stages wil het kabinet de tekorten aan personeel in de zorg oplossen. Maar die stages zijn er niet tot nauwelijks, hoorde CNV Zorg en Welzijn, die deze week ruim honderd instellingen bezocht.
CNV toerde rond vanwege de ‘Week van Zorg en Welzijn’ die samenviel met de presentatie van de nieuwe kabinetsplannen voor de zorg. Daarin is een prominente rol weggelegd voor de nieuwe generatie zorgmedewerkers: de mbo- en hbo-studenten.
Als je pas het vierde jaar op stage gaat, dan moeten studenten langer wennen en gaat het inwerken langzamer
Die moeten allemaal op stage, vaak meerdere keren. “Het is een verantwoordelijkheid van de werkgevers om voldoende plaatsen te bieden”, zegt Jan de Vries, voorzitter van CNV Zorg en Welzijn. “Dat moet een verplichting zijn. Nu is dat nog te vrijblijvend.”
Oranje
Voor werkgevers is het moeilijk om stageplekken te bieden als zij toch al weinig personeel hebben om hen te begeleiden. Volgens de MBO Raad staan de lichten voor banen in de zorg op donkergroen, maar is het licht voor de stageplekken oranje. En dat is dan nog dankzij de vierdejaars studenten. Zij vinden over het algemeen wel plekken, in tegenstelling tot de eerste en tweedejaars studenten.
De vierdejaars stagiairs zijn populairder, want zij kunnen hun handen laten wapperen, zegt Hans Aerts, voorzitter van het Landelijk Overleg Opleidingen Verpleegkunde (LOOV). “Maar dat kunnen ze alleen als ze in eerdere jaren ook al in zorginstellingen zijn geweest. Als je pas het vierde jaar op stage gaat, dan moeten studenten langer wennen en gaat het inwerken langzamer.”
Het personeelstekort aanpakken via de stages, zoals het kabinet wil, kan alleen als de drie bewindslieden op zorg naar een ander probleem kijken, zegt Aerts. Hij is naast voorzitter van het LOOV ook opleidingsmanager voor de bachelor verpleegkunde aan de Hogeschool Utrecht en ziet hoe stagiaires soms schrikken van collega’s die op hun tandvlees het einde van de dag halen. Zij beginnen volgens Aerts te twijfelen of zij dat later wel willen. “Als studenten zien dat hun voorland een burn out is, dan loop je het risico dat ze zeggen: dat dus niet.”
‘Dat dus niet’ kunnen stagiaires ook zeggen als zij vol meedraaien en te zwaar worden belast, denkt De Vries van CNV. Hij ziet een belangrijke rol voor oudere zorgmedewerkers van boven de zestig om hun jongere collega’s te begeleiden en te beschermen. “Afgelopen week kwam ik veel oudere medewerkers tegen die zich zorgen maken over hoe zij hun pensioen halen. Zij willen andere taken. Wij zien hen als ideale stagebegeleiders. Dat dient dan een dubbel doel.”
Dan moeten werkgevers deze oudere medewerkers wel vrij kunnen maken. Volgens De Vries kan dat, omdat andere medewerkers minder tijd kwijt zijn aan stagebegeleiding.
Verbeteringen
Het is niet overal somberheid als het gaat over stages in de zorg, zo blijkt uit een rondgang langs zorgopleidingen- en organisaties. SIGRA, het netwerk van ruim honderd zorg- en welzijnsorganisaties in Noord-Holland, ziet verbeteringen. Alles begint bij samenwerking tussen opleidingen en zorginstellingen, zegt Helma Marlet, adviseur arbeidsmarkt en opleidingen bij SIGRA.
Dat staat ook veelvuldig in het actieprogramma van het kabinet. Net als de oplossingen die Marlet aandraagt, zoals vierdejaars inschakelen om eerstejaars te begeleiden. Aerts van de Hogeschool Utrecht noemt de eerste en tweedejaars studenten die tegenwoordig meelopen in ziekenhuizen en psychiatrische instellingen, iets dat tot voor kort niet mogelijk was. “Dat komt door de regionale overleggen. Dat opent deuren.”
Lees ook:
Het kabinet kwam deze week met plannen hoe de tekorten in de zorg aan te pakken.
Maar over de slechte arbeidsomstandigheden en salarissen hadden de bewindslieden het niet.
De zorg is sector waar de komende jaren veel personeel met pensioen gaat, wat een van de oorzaken is van de tekorten.