Stef Blok presenteert uitgestoken hand naar ongemakkelijke vrienden van Nederland

Als de rust zelve treedt Stef Blok de hongerige oppositie tegemoet tijdens zijn debuut in de Tweede Kamer als de nieuwe minister van Buitenlandse Zaken. Van links tot rechts willen de oppositieleden de banden verbreken met tirannen, sancties voor moorddadige regimes en veroordelingen van humanitaire rampen. Blok hoort het kalmpjes aan om daarna op zachte toon te verklaren dat Nederland liever de 'lijnen openhoudt' en de 'dialoog aangaat' met landen als Turkije en Rusland.

'Met Turkije hebben we een ingewikkelde relatie', zegt Blok al in de eerste vijf minuten van zijn betoog. 'Maar ik ben niet van mening dat het goed zou zijn om daar met gestrekt been in te gaan. We hebben ook gemeenschappelijke belangen.' Rusland is volgens Blok eveneens 'een heel belangrijk land waar we vragen en zorgen over hebben', maar waarmee hij naar een goed contact streeft. 'Ik wil de relatie met Rusland openhouden.'

Er mag dan een andere man op de ministersstoel zitten - iets langer van stuk en met kort getrimd haar - het Nederlandse buitenlandbeleid zal niet veel veranderen. Geheel in lijn met het VVD-buitenlandbeleid presenteert Blok een uitgestoken land naar de ongemakkelijk vrienden van Nederland. Tot grote onvrede van onder meer de PVV, GroenLinks, SP en de PvdA.

Wat het PVV-Kamerlid Raymond de Roon betreft heeft Turkije bijvoorbeeld al veel te veel 'cadeautjes' gekregen van Nederland en moeten de banden het 'misdadige regime van Erdogan' rigoureus worden doorgesneden. Hij hekelt de 'chantabele positie' waarin Nederland terechtgekomen is.

Cynisme

Niet zonder cynisme wijst minister Blok de PVV'er erop dat 'we samen met Turkije' hebben gezorgd dat de vluchtelingenstroom naar Europa controleerbaar is geworden. En dat Ankara nodig is om Nederland te informeren over jihadisten die via Turkije willen terugkeren naar Europa.

'Ik denk dat de heer De Roon veel ongelukkiger zou zijn als die afspraken er niet meer zouden zijn, want een deel van die mensen zou terechtkomen in Nederland.' En: 'Het is ook nooit goed. Geen afspraken maken zou niet goed zijn, omdat we dan de dijken zogenaamd doorgestoken hebben. Nu we wel afspraken hebben gemaakt, is het ook niet goed. Zo heeft de heer De Roon voor zichzelf een leuke middag, maar het is niet reëel.'

De linkse partijen zien de aanval op rechts vermakelijk aan, maar krijgen dan hun eigen repliek van de kersverse minister. De SP, GroenLinks en de PvdA benadrukken dat ze willen dat Blok de recente Turkse aanval op het Koerdische bolwerk Afrin in Syrië klip en klaar veroordeelt. 'De Nederlandse regering erkent dat het Turkse bewijs voor zelfverdediging ontbreekt. En dat diegenen die jaren hebben gestreden tegen terreurgroep IS nu zelf bestreden worden', zegt het SP-Kamerlid Sadet Karabulut boos. Waarom dan geen scherpere veroordeling of een oproep in de VN-Veiligheidsraad voor sancties?

Blok toont sympathie voor de burgerslachtoffers, maar noemt een 'eenzijdige veroordeling' van Nederland of VN-sancties 'volkomen irreëel en misplaatst'. Het is een 'doodlopende weg' zolang de EU en de Navo niet bereid zijn om te komen tot een gezamenlijke veroordeling. Blok benadrukt wel dat de Turkse aanval op Afrin 'schadelijk is voor de strijd tegen IS', omdat zo veel Koerdische strijders die normaliter vechten tegen IS nu hun broeders in Afrin te hulp schieten. Blok: 'Dat aspect wil ik wel veroordelen.'

Blok is ook bereid om in navolging van andere Navo-landen de zenuwgasaanval op een voormalige Russische dubbelspion in het Britse Salisbury te veroordelen. Hij noemt het 'verschrikkelijk' dat voor het eerst sinds de Tweede Wereldoorlog zenuwgas is gebruikt op Navo-grondgebied. Daarom steunt de minister de Britten 'volledig' bij hun zoektocht naar de waarheid.

Maar of het gebruikte zenuwgas is ontwikkeld door de Russen weet Blok niet zeker. 'We hebben daar geen eigen informatiepositie over.' Tegelijkertijd noemt hij de verklaring van Amerikaanse, Britse, Duitse en Franse bondgenoten dat Rusland achter de aanval moet zitten 'zeer geloofwaardig'. VVD'er Bente Becker spreekt stelliger over 'Russische vingerafdrukken'. Banden verbreken met Rusland willen de coalitiepartijen en de minister echter niet. Ook de PVV wil de dialoog met Rusland openhouden. De Roon: 'Je zult met ze in gesprek moeten, isoleren helpt niet.'