Jongeren bestormen de gemeenteraad

Bij de komende gemeenteraadsverkiezingen zou het aantal jongerenpartijen dat gekozen wordt wel eens flink kunnen toenemen. In studentensteden Wageningen, Maastricht, Den Haag en Rotterdam staan nieuwe jongerenpartijen voor het eerst op het formulier. Ook in Veenendaal en Emmen doen jongeren mee.

Je zou het een doorbraakje kunnen noemen. Hoewel rijkelijk laat. Want nieuw is het fenomeen jongerenpartij allerminst. Jo van den Boogaard was 26 toen hij voor het eerst raadslid werd voor jongerenpartij JO in Best. Nu, 36 jaar later, staat hij op zijn 62ste nog altijd bovenaan het stemformulier. De afkorting JO staat officieel voor Jong en Ongebonden, maar de link met de naam van de lijsttrekker is natuurlijk snel gelegd, erkent Van den Boogaard. ,,Ik was indertijd tegen deze naam. 'Zo kom ik er niet meer van af', zei ik. Nou, dat is gebleken."

Jo is JO en dat is al sinds 1982 zo. De partij zit na een onderbreking - 'Ons jeugdhonk was een tijdje wat minder positief in het nieuws', zegt Van den Boogaard - sinds 1998 onafgebroken in de raad. De fractie bestaat nu nog uit twee leden. De hoop is dat JO na 21 maart met zijn drieën is.

Als jongerenpartij houdt JO het opvallend lang vol. Andere 'blijvertjes' zijn terug te vinden in Delft en Groningen, waar respectievelijk Studenten Techniek In Politiek (STIP) en Student en Stad al sinds 1994 een vaste waarde in de gemeenteraad zijn. STIP maakt zelfs sinds 1998 onafgebroken deel uit van het college van burgemeester en wethouders.

In Utrecht bezet Student & Starter sinds de vorige verkiezingen in 2014 één van de 45 raadszetels. De partij is uitgesproken pro-fiets en hamert op de aanpak van woningnood.

Student & Starter werd aanvankelijk met argusogen gadegeslagen: vooral D66 en GroenLinks waren als zelfverklaarde 'studentenpartijen' enigszins verontwaardigd dat er plots een lokale concurrent opdook, herinnert raadslid Reinhild Freytag zich. ,,Maar eenmaal in de raad werden we serieus genomen. Met onze ene zetel zijn we regelmatig de doorslaggevende stem." Door de lokale GroenLinks-lijsttrekker is Student & Starter zelfs al genoemd als mogelijke coalitiepartner in het nieuwe college.

Freytag beaamt dat er is nagedacht over een wethouderskandidaat, maar hoe de afloop ook wordt, zelf zal ze er niet meer bij zijn. Student & Starter heeft als stelregel dat raadsleden maximaal twee jaar zitting nemen, daarna worden zij opgevolgd door een volgende op de lijst. De gedachte hierachter is dat de raad blijvend wordt voorzien van frisse ideeën. ,,Vier jaar, terwijl je in de stroomversnelling van het leven zit, is gewoon te lang om zo'n verantwoordelijkheid aan te gaan", stelt Freytag, die stiekem al uitkijkt naar het leven na het raadslidmaatschap. Lachend: ,,Dan kan ik eindelijk mijn scriptie afmaken."

Jongerenpartijen die volgende week meedoen moeten hopen op een hoge opkomst. ,,Jongeren stemmen nog altijd minder vaak dan oudere stemmers", zegt hoogleraar politicologie Kees Aarts van de Rijksuniversiteit Groningen. Sowieso hebben ouderenpartijen het wat makkelijker om kiezers vast te houden, stelt hij. ,,Het is eigenlijk heel simpel: jong ben je, maar jeugd raak je ook weer kwijt. Oud blijf je."

Jongerenpartijen moeten steeds blijven zorgen voor vers bloed, stelt Aarts. ,,Het is voor hen moeilijker om geloofwaardig te blijven voor de doelgroep."

Bij Jongerenpartij JO hebben ze daar wat op gevonden. Want echt jong is JO niet meer: twintigers ontbreken op de lijst. Maar dat geeft niet, zegt zestiger Van den Boogaard. De partij bestaat nu al zo lang, dat het electoraat is meegegroeid. ,,Als je zo lang in de politiek zit, dan kom je er achter dat meer mensen in hetzelfde schuitje zitten. Wij zijn nog altijd voor voldoende betaalbare woningen voor starters, maar dat geldt ook voor ouderen. En ouders van twintigers willen óók dat hun kinderen in Best kunnen blijven wonen.''