Wie is Nora? Bezoek aan de man achter de moslima
Poging tot gesprek met de man achter een moslima tegen 'islamofobie'.
Enis Odaci staat goed bekend bij de Stichting Democratie en Media. Hij is eindredacteur van Nieuw Wij, een platform dat culturen, religies en burgers wil 'verbinden'. En hij heeft een groot netwerk.
Odaci leest 'bewust' geen krant, zegt hij, wanneer we elkaar voor een moeizaam gesprek treffen in de bibliotheek van zijn woonplaats Hengelo. Odaci bedoelt dat hij geen volledige krant leest, maar 'alle' losse artikelen over islam en 'islamofobie'. En niets anders. 'Dat is mijn werk', verklaart hij. Zodoende vindt Enis Odaci dat de Volkskrant een 'bedenkelijke krant' is geworden. Ook in Trouw is hij teleurgesteld.
Wie nooit een krant van voor naar achter leest, zeg ik, krijgt natuurlijk wel een wat verwrongen beeld: zo zie je nooit eens welke aardige stukken er naast jouw selectie 'islamofobie' staan.
'Dat is jouw mening', zegt Enis Odaci.
De Stichting Democratie en Media (hierna SDM) deed een oproep voor een campagne om moslimdiscriminatie ter discussie te stellen. Wie een 'ludieke actie' bedacht, kon een subsidieaanvraag indienen. Enis Odaci's voorstel kreeg zo'n subsidie (hoeveel wordt pas later bekend gemaakt). Zo ontstond 'Nora', een digitaal personage in de vorm van een 'assertieve' moslima.
Volgens de introductie op Odaci's website Humanislam.com werken aan Nora 'in netwerkverband vele honderden organisaties en individuen' mee. Via Twitter, Instagram en Facebook geeft Nora commentaar op uitspraken uit de media die 'discriminerend, stigmatiserend of islamofoob' zijn. Maar volgens wie precies? Die vraag dringt zich wel op, sinds Nora in de lucht is. Ten eerste omdat moslimvrouwen van vlees en bloed in Nederland al enige tijd hun nek uitsteken en dus zelf wel hun zegje kunnen doen. En vooral om hoe Nora vrouwenactivist Shirin Musa aanpakte, de oprichtster van Femmes for Freedom.
Nora citeerde een uitspraak uit een interview in NRC met Musa, die 'moslimfeminist' daar een stom woord noemt, omdat feminisme over gelijke mensenrechten gaat. Nora zegt daarop: '...gelovige vrouwen uitsluiten noem ik in ieder geval géén feminisme'.
Alleen: Shirin Musa sluit nu juist niemand uit. Met hoofddoek en al komt zij als weinig anderen op voor de mensenrechten van gelovige vrouwen in Nederland. En ze heeft daar al genoeg last mee. Dus toen ik Nora zo zag jokken in olijke stripvorm, vroeg ik me op Twitter af van wie deze giftige propaganda eigenlijk afkomstig was. En toen dat Enis Odaci bleek te zijn, vroeg ik om een gesprek.
Odaci werkte vroeger als verkeerskundig ingenieur. Na 9/11 ging hij zich steeds meer bezighouden met 'het bestrijden van polarisatie'. Dit staat op de website van Humanislam, de stichting die hij daartoe in 2009 oprichtte. Sinds januari van dit jaar kwam daar nog 'Bureau Heilige Zaken' bij: zijn 'start-up voor reli-professionals'. Lees ik ook op die website, want met mij wil Odaci niet over zichzelf praten. Na één assertieve tweet blijk ik kansloos. Assertieve Nora mag moslimdiscriminatie vrij ter discussie stellen; daarop kritisch reageren is nu ook weer niet de bedoeling.
Enis Odaci schudt bij elke vraag het hoofd. Hij beroept zich steeds op 'het team' en alle 'deskundigen' achter Nora die haar teksten schrijven en alle reacties op 'wetenschappelijke' wijze zullen verzamelen. Dit om met die 'data' iets zichtbaar te maken over 'islamofobie' in Nederland.
Ik kan weinig anders dan de vraag herhalen wie die mensen dan zijn. En hoe 'wetenschappelijk' data over islamofobie eigenlijk zijn, wanneer die berusten op een verzonnen stripfiguurtje.
(Later vraag ik aan directeur Nienke Venema van SDM of ze daar hebben geverifieerd of al die deskundigen op wie Odaci zich beroept, ook bestaan. Dit blijkt niet het geval. SDM weet alleen zeker dat er achter Nora 'een kern van vier mensen zit, onder wie twee vrouwen'. Venema kent er zelf drie. Wie de teksten schrijft is niet duidelijk.)
Odaci noemt mijn vragen een uur lang 'agressief' en 'emotioneel'. Zegt met priemende vinger: 'Ik blijf net zo lang pingpongen tot jij de goede vraag stelt'.
Enis Odaci noemt mijn vragen een uur lang 'agressief' en 'emotioneel'
En zo verlies ik mijn geduld. Ik zeg dat in Nederland de journalist de vraag bepaalt.
Wat ik daarmee bedoel.
Dat we hier niet in Turkije zijn, zeg ik. Uh-oh. Het land zonder persvrijheid, bedoel ik.
'Het is schokkend hoe raciaal jij denkt', zegt Enis Odaci, zoon van een Turkse gastarbeider.
En ik neem me voor het zo dan ook maar op te schrijven. De lezer mag oordelen. Goed voor de discussie.