Kwakzalverij in de gynaecologie: inlegkruisjes met negatieve lading?

Stralingswerende zwangerschapskleding, borstvoedingsthee, maandverband en inlegkruisjes met negatieve lading. Gynaecologie is mijn voormalige vakgebied. De afgelopen maand werd de Vereniging tegen de Kwakzalverij attent gemaakt op enkele noviteiten uit het verloskundige/gynaecologische rariteitenkabinet. Lees en huiver:

Angels Secrets

Eind februari kregen we de melding dat binnenkort ook in Nederland maandverband en inlegkruisjes met een speciale negatieve lading te koop zullen zijn. Innovatief zijn ze. Dankzij negatieve lading zouden ze een onwaarschijnlijk hoog absorptievermogen hebben. Bovendien zouden bijna alle vrouwenproblemen ermee aan te pakken zijn: van geurtjes, irritatie, overmatig bloedverlies tot afscheiding. En ze beschermen ook nog eens tegen onder meer baarmoederhalskanker, is de claim.

Angels Secrets is de merknaam van de doekjes. De Chinese firma JM verkoopt ze via een piramideachtige MLM-constructie aan lokale/regionale distributeurs. Het in 2009 opgerichte bedrijf is inmiddels uitgegroeid tot een van de grootste Chinese MLM-firma’s. Het verspreidt zich over de hele wereld.

Borstvoedingsthee

En dan hebben we Borstvoedingsthee. Het antroposofische bedrijf Weleda heeft het product Bio Borstvoedingsthee op de markt gezet, het is onder meer te koop bij drogisterijketens als Etos. Distributeur KeyFarm verkoopt Happy Mama-thee van het merk Physalis. Eén tot drie kopjes thee per dag bevorderen de borstvoeding. Om specifiek te zijn: “Bevordert de melksecretie”, zo claimt Weleda. De samenstelling van de wonderthee Happy Mama is niet geheim: het betreft een ‘biologische brand’ van brandnetel, venkel, anijs, citroengras en zoethout.

De ingrediënten brandnetel, anijs en venkel staan “van oudsher bekend om de positieve invloed die ze hebben op de melkproductie”. Kraamvrouwen zijn vaak bang dat hun moedermelk ontoereikend is. Overbodig te zeggen dat wetenschappelijke steun voor dit gespeculeer op angst ontbreekt. Een veelgenoemd huismiddel bij borstvoeding is bier, of nog beter zwak alcoholisch oud bruin. Er is tot mijn verrassing heel wat wetenschappelijk onderzoek gedaan naar het nut van bier bij borstvoeding. Een overzichtsartikel van twee Duitse kinderartsen concludeerde in 2002 dat er echter geen positief effect van bierdrinken op borstvoeding is gevonden en dat de voorkeur moet worden gegeven aan alcoholvrij bier. Waarschijnlijk gaan kinderen zelfs minder goed drinken als de moeder alcohol heeft gebruikt. 

Stralingswerende zwangerschapskleding

Het kledingmerk Noppies (zwangerschapskleding en baby- en kinderkleding) heeft recentelijk “stralingswerende” kleding in de handel gebracht, in samenwerking met het Nederlandse bedrijf Radygo, dat “stralingswerende” producten ontwikkelt. De kledinglijn is 15 februari besproken in het TV-programma EdtieNL van RTL. In de speciale zwangerschapskleding is zilver verwerkt. Dit zou de straling van bepaalde apparaten tegenhouden. De kleding zou de ongeboren vrucht beschermen tegen elektromagnetische straling van WiFi-routers, mobiele telefoons en van smart-TV’s die bijna alle huishoudens hebben.

Stralingsdeskundigen zetten op camera hun vraagtekens bij het nut van dergelijke kleding. Gerard van Rhoon, hoogleraar stralingsoncologie van het Erasmus MC, denkt dat de kleding beschermt tegen een niet-bestaand probleem. “Er is geen wetenschappelijk bewijs dat de elektromagnetische straling van mobieltjes of WiFi-routers schadelijk is voor de gezondheid.” Dat TNO heeft vastgesteld dat de kleding wat straling kan tegenhouden, is geen bewijs dat die straling ook maar enig risico voor het ongeboren kind zou vormen. Ik leverde in de uitzending vrijmoedig commentaar. Het kwam me te staan op een boze brief van mevrouw E.J.M. Mekkering-van Velzen, Senior Advisor van Radygo. Het bedrijf is overigens van haar zoon. Ze beriep zich op TNO en een 36-tal wetenschappelijke publicaties. Ik heb haar doorverwezen naar het Kennisplatform Electromagnetische Velden en Gezondheid. 

Vrouwenpoli Boxmeer 

De vorige drie zaken zijn tamelijk onschuldige kwakzalverijtjes. Dit wordt anders als medisch specialisten, gynaecologen zich bezondigen aan kwakzalverij en meer in het bijzonder orthomoleculaire geneeskunde. Op de website van Gezondnu.nl, een club eerder door mij beschreven als ‘kwakzalverij light’, verscheen eind februari een interview met gynaecologe Barbara Havenith, oprichter van de Vrouwenpoli Boxmeer, onder de pakkende kop ”Eten van suiker van grote invloed op menstruatie.” 

De orthomoleculaire gynaecologe praat koeterwaals van het volgende kaliber: ‘Het eerste advies dat ik aan vrouwen geef die komen met menstruele klachten, zoals een hevige menstruatie, pijnlijke borsten, menstruele migraine of PMS, is het schrappen van suiker uit hun voedingspatroon. Vaak zien ze binnen veertien dagen al duidelijke verbeteringen in hoe het met hun lichaam gaat.’ Havenith gaat later in het interview ook in op de vraag hoe vrouwen zelf kunnen voelen hoe gevoelig ze zijn voor insuline.

Het allerergste vond ik surfend op de website van haar Vrouwenpoli in Boxmeer. Havenith werkt er niet meer alleen. Inmiddels hebben zich twee andere gynaecologen aan de poli verbonden: Marion Heres en Ineke Smalbraak. Ze hebben alle drie orthomoleculaire geneeskunde gestudeerd en trekken eendrachtig op met onder meer een voetzool-reflexoloog. Erger is dat de artsen van de vrouwenpoli zich afzetten tegen nationale borstkankerscreening. Ze propageren als alternatief hiervoor thermografie, een echte kwakzalvertechniek.

Bevolkingsonderzoek Zuid-West, waar ook Boxmeer onder valt, schrijft hierover op zijn website: “Thermografie kan niet worden gebruikt als screeningsmethode in het bevolkingsonderzoek borstkanker. Er is geen wetenschappelijk bewijs dat deze methode daarvoor geschikt is. Een thermografie laat temperatuur verschillen in de huid zien met behulp van infraroodopnamen. Infrarood kan niet diep door de huid heen dringen. Tumoren zitten dieper in het weefsel. Hierdoor is deze methode niet gevoelig genoeg om tumoren op te sporen, zeker niet in een vroeg stadium. Op het moment dat er een afwijking wordt gevonden kan dit bijvoorbeeld ook een ontsteking zijn en geen (beginstadium van) kanker. Dit kan onnodig ongerustheid veroorzaken.” 

TENS

Op de verloskamers van het Amsterdamse OLVG-Oost liggen folders waarin verschillende vormen van pijnstilling worden besproken en aangeboden. Het betreft TENS (stroomstootjes op de rug), bad of douche, steriele waterinjecties, acupunctuur en acupressuur. Ten hemel schreiend is het niet, maar dat acupunctuurnaaldjes in oor of voet natuurlijke pijnstillende hormonen aanmaken en dat je met die acupunctuur lekker mobiel blijft tijdens de therapie, is koeterwaals.

Voltaire schreef dat het de kunst van de geneeskunde was de patiënt bezig te houden totdat de natuur het probleem had opgelost. Dat kon van de geneeskunde in zijn tijd wellicht worden gezegd, maar die tijd is voorbij. Bij de afdeling verloskunde van het OLVG is dit niet doorgedrongen.