Patiënten moeten zich realiseren dat euthanasie geen optie is die een behandeling kan vervangen
Van de vier strafrechtelijke onderzoeken naar euthanasie die het Openbaar Ministerie vorige week aankondigde, doet vooral de meest eenvoudige zaak de wenkbrauwen fronsen. Dat de wilsonbekwame patiënt – die ooit zei dat hij euthanasie wilde, maar bij wie dat nu onduidelijk is of te lang geleden – erbij zit, is niet verwonderlijk.
Bij het strafonderzoek dat justitie vorig jaar aankondigde speelde dat ook: dokters zijn verdeeld over de vraag of je zeker kunt weten of iemand met vergevorderde dementie net zo ondraaglijk lijdt als hij eerder aannam.
Die ogenschijnlijk eenvoudige zaak draait om een tachtiger die door een ernstige longziekte bijna geen stap meer kan zetten. Er is zeker sprake van ondraaglijk lijden en daarom verleent een huisarts haar euthanasie. Ten onrechte, zo zei de toetsingscommissie. Want de vrouw had de suggestie van de huisarts afgewezen om het eerst nog eens te proberen met extra, kunstmatig geleverde zuurstof. Misschien was haar lijden toch niet zo uitzichtloos – ook een voorwaarde voor euthanasie. Sterker nog, de huisarts had geopperd dat de vrouw nog kon verhuizen naar een gelijkvloerse woning, waar ze wellicht veel mobieler zou zijn. Dat wilde deze patiënte pas overwegen als de euthanasie niet zou doorgaan.
In navolging van de toetsingscommissie vraagt nu ook het Openbaar Ministerie zich af of deze vrouw wel echt uitzichtloos leed. Terecht, want dit verhaal wekt de indruk van een arts die zich laat overtuigen door zijn patiënte uit menslievendheid. Een houding die in het algemeen zeer te prijzen is, maar die hier niet de juiste is. De euthanasiepraktijk is langzaam uitgebreid en verruimd, waarbij het zomaar zou kunnen dat sommige artsen het uitgangspunt vergaten: hun werk blijft in beginsel strafbaar, tenzij ze aantonen dat deze voldoet aan strenge zorgvuldigheidseisen. Zoals OM-topman Rinus Otte het verwoordde in deze krant: artsen zijn bij euthanasie ook gebonden aan de wet.
Actie
Dat punt moet niet alleen gemaakt worden tegenover artsen. Ook patiënten en niet op de laatste plaats hun naasten zullen zich moeten realiseren dat euthanasie geen optie is die een behandeling kan vervangen, en al helemaal niet een verhuizing.
Dat punt maakt het OM trouwens wel laat: de euthanasiewet functioneert al vijftien jaar, er zijn al zaken geweest die minstens evenveel stof deden opwaaien, en pas nu gaat Otte er vol in. Dat is zuur voor de vier artsen die mogelijk worden vervolgd. De overgrote meerderheid van het groeiend aantal euthanasiezaken verloopt uiterst zorgvuldig. Maar het Openbaar Ministerie moest wel een keer in actie komen om deze wet, die er is gekomen na veel discussie, ook te laten gelden voor die paar keer dat het mogelijk niet goed is gegaan.
De mening van de krant, verwoord door leden van de hoofdredactie en senior redacteuren.