De zorg zoekt ruim 100.000 mensen, met name door vergrijzing
Tussen de 120.000 en 130.000 vacatures moeten zorgorganisaties dit jaar opvullen, zo maakt het UWV vandaag bekend. En dat terwijl ze toch al moeite hebben goed personeel te vinden.
In zijn arbeidsmarktrapportage schrijft het UWV dat het aandeel zorgbedrijven met moeilijk vervulbare vacatures tussen medio 2016 en medio 2017 is opgelopen van 45 naar 51 procent. In ziekenhuizen, thuiszorg, verpleeghuizen en ggz heeft zelfs 80 procent van de organisaties moeite personeel te vinden.
Als het lukt alle openstaande functies te vervullen is de zorgsector bijna weer net zo groot als in 2012, het jaar voor de ingrijpende hervormingen. Maar dat wordt moeilijk: de komende vier jaar moet de sector rekening houden met een tekort van 100.000 medewerkers, vooral verzorgenden en verpleegkundigen op mbo- en hbo-niveau.
Volgens bestuurder Elise Merlijn van FNV Zorg en Welzijn zijn de vacatures en de tekorten het topje van de ijsber
Het tekort komt deels door vergrijzing van de bevolking, met als gevolg meer hoogbejaarde patiënten die complexe zorg nodig hebben, en deels door vergrijzing onder zorgpersoneel. De afgelopen tien jaar is het aantal 55-plussers dat in de zorg werkt verdubbeld. In verpleeghuizen en de thuiszorg is 27 procent ouder dan 55.
Topje
Volgens bestuurder Elise Merlijn van FNV Zorg en Welzijn zijn de vacatures en de tekorten het topje van de ijsberg, en spelen er meer problemen met personeel in de zorg. “Ik hoor vaak van zorgorganisaties dat een deel van hun personeel nee zegt tegen een vast contract. Zij blijven liever als zzp’er werken.” Dan hebben de zelfstandige zorgmedewerkers meer zeggenschap over werkzaamheden, tijd en inkomen. Gevolg is dat het vaste personeel de zware diensten moet draaien, zoals nachtdiensten. Dat verhoogt de werkdruk, waardoor het ook voor hen aantrekkelijker wordt om als zelfstandige verder te gaan.
Tekst loopt door onder afbeelding
Het voorspelde tekort van 100.000 medewerkers in de komende vier jaar houdt rekening met het huidige aantal jongeren dat een beroepsopleiding in de zorg volgt. Dat zijn er momenteel 233.000, ongeveer net zoveel als in de afgelopen tien jaar. Dat is bij lange na niet genoeg. De komende vier jaar moeten er 40.000 nieuwe zorgmedewerkers op hbo-niveau, en ook nog eens 40.000 op het hoogste mbo-niveau instromen om de verwachte vacatures te vervullen.
De oplossing van een groot reservoir medewerkers is er niet, dus moet het komen van veel kleine initiatieven
Kleine initiatieven
“De branche probeert al op allerlei manieren personeel te werven”, zegt Mechelien van der Aalst van het UWV. “Natuurlijk zoekt ze naar meer jongeren, maar dat duurt even en is ook niet genoeg. Zorgorganisaties kijken daarom ook of ze bepaalde taken door ander personeel kunnen laten doen. Ze kijken kritisch naar de administratieve lasten en proberen hun personeel zo veel mogelijk vast te houden door meer aandacht voor salarissen en werkdruk. Ook technologie zou een deel van de oplossing kunnen zijn.”
Minister van volksgezondheid Hugo de Jonge opperde vorige maand om na een faillissement curatoren te vragen of er nog personeel rondloopt dat na omscholing geschikt is voor een baan in de zorg. Het UWV, de vakbonden, werkgevers en overheid proberen al zo veel mogelijk werkzoekenden om te scholen. Maar niet iedereen is geschikt.
De oplossing van een groot reservoir medewerkers is er niet, dus moet het komen van veel kleine initiatieven, vindt Van der Aalst. Die werken vaak het beste, zegt ze.