Direct naar artikelinhoud

Analyse rioolwater: stad snuift 3,5 kilo coke per dag

Per dag wordt in Amsterdam gemiddeld een kleine 3,5 kilo cocaïne gebruikt en het slikken van xtc is weer verder toegenomen. Dat blijkt uit analyse van het rioolwater.

De prijs van een gram is ongeveer 50 euro, dus dat komt neer op een omzet van zo'n 175.000 euro per dag.Beeld anp

"Met rioolwater kun je leuke informatie verkrijgen," zegt Pim de Voogt van onderzoeksbureau KWR in Nieuwegein en tevens hoogleraar natuurwetenschappen aan de UvA. Voor een Europees project onderzocht hij ­rioolwater in Utrecht, Eindhoven, Amsterdam en een handvol kleinere gemeenten op de restanten van drugs. Per dag wordt in Amsterdam gemiddeld een kleine 3,5 kilo cocaïne gebruikt, blijkt uit zijn onderzoek.

De prijs van een gram is ongeveer 50 euro, dus dat komt neer op een omzet van zo'n 175.000 euro per dag. Daarmee is Amsterdam koploper in Nederland, maar niet in Europa. In Antwerpen, Barcelona en Bristol wordt relatief meer gesnoven.

Een andere drug waar Amsterdam en de rest van Nederland in Europees verband hoog scoren, is xtc. Nederland is koploper in Europa als het aankomt op het gebruik van dit middel. De vraag is wel of meer pillen worden gebruikt, of dat de sterkte van de pillen toeneemt.

160 milligram
"Dat laatste is sowieso het geval," zegt Daan van der Gouwe, drugsonderzoeker van het Trimbos Instituut. "Wij meten jaarlijks het Nederlandse drugsaanbod, en het gehalte van de werkzame stof mdma wordt steeds groter." Waar een jaar of tien geleden een pil gemiddeld 80 milligram van de werkzame stof bevatte, is dat nu ongeveer 160 milligram.

Met de sterkte van de xtc-pillen nemen ook de acute gevaren toe. Volgens een bescheiden schatting heeft 1 op de 250 gebruikers last van een bijwerking, zo meldt Trimbos. Het kan gaan om acute dood, maar ook om een paniekaanval, geheugenverlies of een kaakklem - het verschijnsel waarbij je de tanden niet meer van elkaar af krijgt.

Naar schatting zorgt xtc voor tien tot vijftien acute overlijdensgevallen per jaar. Aangezien Nederland ongeveer 400.000 xtc-gebruikers telt, gaat het om ten minste 1600 andere bijwerkingen per jaar. Vaak is medische zorg noodzakelijk.

Crystal meth
De analyse van het Amsterdamse ­rioolwater levert nog een ander opvallend resultaat. Er is methamfetamine (crystal meth) aangetroffen. De hoeveelheid is weliswaar kleiner dan voor andere stimulantia, en ook geringer dan in meth-producerende landen als Tsjechië of Slowakije, maar de groei kan duiden op toename van zogeheten chemseks in de Amsterdamse gayscene.

Tien jaar geleden bevatte een xtc-pil gemiddeld 80 milligram van de werkzame stof mdma; nu is dat ongeveer 160 milligram.

Het Trimbos Instituut en andere onderzoeksinstituten vinden de toegenomen populariteit van crystal meth niet terug in drugsonderzoeken bij de algemene populatie, maar de organisatie Mainline wijst al jaren op toename van chemseks in de specieke populatie van homoseksuele en biseksuele mannen. Dat lijkt nu te worden gestaafd met gegevens uit het onderzoek van het rioolwater.

De GGD constateerde vorig jaar al dat 29 procent van de Amsterdamse homomannen op de dating-app Grindr in de afgelopen zes maanden chemseks had gehad. Onder homomannen die een jaar eerder de soa-poli van de GGD bezochten, was dat 17 procent.

Niet geslikt, maar gedumpt
De Voogt heeft nog een leuke anekdote over de analyse van rioolwater. Het is mogelijk om terug te zien of mdma (xtc) door het menselijk lichaam is geconsumeerd, of dat de mdma simpelweg in het riool is gestort. "In 2011 rolde de politie een drugslab op in Utrecht. In een woonhuis werd alles gevonden om xtc-pillen te produceren, behalve de pillen zelf. De zakken waar de pillen in hadden gezeten lagen opengesneden, zonder inhoud, in het pand. De dagen na die politie-inval vonden wij een enorme stijging van niet geconsumeerde mdma in het rioolwater." 

"In de rechtszaak leidde die vondst echter niet tot een veroordeling. Onze meting was niet specifiek gericht op dat adres, maar betrof heel Utrecht. Het was te veel 'circumstantial evidence', oordeelde de rechter."

Wordt er meer xtc gebruikt of zijn de pillen nu zoveel sterker?
.Beeld .