D66 wil alsnog een correctief referendum, maar heeft geen concreet plan
D66-leider Pechtold verwerpt de kritiek dat zijn partij de kroonjuwelen definitief in de uitverkoop heeft gedaan. Hij kondigt nieuwe plannen aan, maar noemt geen datum.
Het raadgevend referendum is met steun van D66 afgeschaft, maar partijleider Alexander Pechtold vindt dat er alsnog een correctief referendum moet komen. “Wij willen het échte referendum, het correctieve referendum, waar de grondwet voor gewijzigd zal moeten worden”, zei Pechtold vandaag op het partijcongres van D66 in Rotterdam. Hoe de democraten daar voor gaan ijveren, liet hij in het midden. De kans lijkt klein dat D66 op korte termijn zelf met voorstellen komt. Binnen het kabinet staat geen van de andere regeringspartijen te trappelen voor nieuwe experimenten met referenda, laat staan met een vorm die nog veel ingrijpender is dan het raadgevende referendum.
Bij het correctief referendum zoals D66 dat wil, kunnen burgers een wet helemaal terugdraaien. “Als een noodrem in de trein”, aldus Pechtold. Hij zei erbij dat hij verwacht dat een correctief referendum, als het er al komt, niet vaak nodig zal zijn. “Omdat het al effect heeft zonder dat het gehouden wordt. Omdat de machinist, de wetgever dus, weet dat mensen er in uiterste nood altijd aan kunnen trekken.”
Kritiek
D66 kreeg de afgelopen weken een storm van kritiek over zich heen omdat de partij niet alleen akkoord is gegaan met het afschaffen van het raadgevend referendum, maar ook omdat D66-minister van binnenlandse zaken Kajsa Ollongren in sneltreinvaart regelde dat er géén apart referendum meer kan komen over de afschaffing van het referendum.
Pechtold kreeg geen moeilijke vragen over het afschaffen van het referendum. De partij staat achter hem.
De achterban van de partij blijkt weinig moeite te hebben met de gang van zaken, bleek zaterdag op het congres. Alexander Pechtold kreeg alle steun op dit onderwerp. Vragen waren er nauwelijks. Waar eerder op D66-congressen kritische afdelingen moties indienden, was het nu stil. Het campagneteam van de partij zegt dat er op straat weinig vragen over het onderwerp worden gesteld door potentiële D66-kiezers.
Voor de zekerheid legde de partijleider de 1500 aanwezige partijleden in de Doelen in Rotterdam nog uit waarom D66 het raadgevend referendum vaarwel zegt. Dat is omdat D66 zelf inhoudelijk niet meer gelooft in de vorm van het raadgevend referendum. “Het was een schijnoplossing. Ontoereikend, verwarrend, en vals in gebruik. Bij het Oekraïne-referendum gaven de initiatiefnemers toe dat hun doel eigenlijk het ondermijnen van de Europese Unie was”.
Sleepwet
D66 verwijt andere politieke partijen dat die het aanstaande referendum van 21 maart, over de ‘sleepwet’, ook weer misbruiken. “Lilian Marijnissen van de SP roept nu al: stem tegen de inlichtingenwet en daarmee vóór het referendum. Dat snapt niemand.”
De partijtop probeerde de boodschap uit te dragen dat er geen draai is gemaakt
Pechtold kreeg steun van oud-partijleider Thom de Graaf, die vanaf het podium de partij opriep om te blijven ijveren voor het correctieve referendum. Daarmee probeerde de partijtop de boodschap uit te dragen dat er geen draai is gemaakt, maar dat de partij zijn kroonjuwelen nog steeds koestert. “Wij waren kampioen democratische vernieuwing, en dat blijven we. Als één weg doodloopt, zoeken we naar een nieuwe weg”, zei De Graaf. Een andere oud-partijleider, Jan Terlouw, had onlangs wel kritiek. Hij vindt dat D66 meewerkt aan het ‘verzwakken’ van de democratie. De partij had tenminste moeten meewerken aan een referendum over het afschaffen van het referendum, vindt Terlouw.
Nieuwe visie
In het najaar komt D66 met nieuwe plannen voor democratische vernieuwing. Het wetenschappelijk bureau van de partij werkt aan een nieuwe visie op het voor de partij gevoelige en belangrijke onderwerp. Daar moeten nieuwe, concrete voorstellen uit gaan rollen, waarbij D66 ook binnen het kabinet speelruimte zal moeten zien af te dwingen om die plannen erdoor te krijgen.