Brabantse (77) werd misbruikt door haar huisarts: 'Mijn generatie dacht dat je mannen moest tolereren'

Ze wil haar verhaal nu vertellen, omdat ze denkt dat veel vrouwen van haar generatie dergelijke ervaringen hebben. Zeker hier in het zuiden: preuts opgevoed en opgegroeid in een tijd dat mannen het voor het zeggen hadden. 

,,Mijn generatie vrouwen heeft altijd gedacht dat je alles van mannen maar moest tolereren. Dat je je maar moest laten aanhalen en als je toch een man van je afduwde, kreeg je te horen dat je een trut was. Veel van de mannen die ik gekend heb, hebben zich altijd superieur gevoeld naar vrouwen. Misschien niet in hun hart, maar wel naar buiten toe.

Mijn ergste herinneringen zijn die aan onze huisarts. Het begon allemaal toen ik een jaar of dertien was, begin jaren vijftig. Hij was een man van aanzien, stond bekend als zeer deskundig en gebruikte voor die tijd zeer geavanceerde technieken. Hij kwam vaak bij ons thuis omdat mijn moeder injecties nodig had en bleef ook altijd even een borrel drinken. Als hij aanbelde en ik de deur open moest doen, duwde hij me in het portaaltje tegen de muur en greep onder mijn kleren. 'Even voelen of je borstjes goed gegroeid zijn.'

Als je bij hem in de praktijk kwam, moest je je helemaal uitkleden. Altijd. Ik weet nog hoe ik een recept op moest halen voor mijn broer die ziek was. Hij riep me in zijn spreekkamer. 'Nou, ik heb je lang niet meer gezien, dus trek je kleren maar eens uit'. Zo zei hij dat. En zelfs als je niet ziek was, moest je – bloot natuurlijk - onder de zonnebank die hij in zijn praktijk had. 'Goed tegen vitaminetekort.'

Een huisarts, hoeveel meisjes zou hij wel niet in zijn praktijk hebben gehad? Hoeveel meisjes zou dit dus overkomen zijn? Maar volgens mij is het nooit naar buiten gekomen. Niet dat ik nu alsnog op zoek ben naar genoegdoening trouwens. Ik doe mijn verhaal daarom anoniem en noem zijn naam niet. Dat heeft ook geen enkele zin. Hij is dood, kan zich dus niet meer verantwoorden. En hij heeft ongetwijfeld kinderen; ik wil niet dat zij last krijgen van iets waar zij niets aan kunnen doen. Met het misbruik in de katholieke kerk bijvoorbeeld is het anders; daar zijn veel daders dood, maar is er nog wel het instituut waar je tegenaan kunt schoppen. Die huisarts, dat is maar een individu.

Ook toen hij nog leefde heb ik nooit overwogen om stappen tegen hem te ondernemen. Eigenlijk om dezelfde reden dat ik er niet voor in therapie ben gegaan om het te verwerken. Ik wilde het niet allemaal oprakelen, parkeerde het liever. Maar met #MeToo komt het allemaal weer boven. Ik word er emotioneel van en het heeft me aan het denken gezet over mijn eigen verhaal en dat het misschien belangrijk is om het te vertellen. Bijvoorbeeld voor vrouwen van mijn generatie, opgegroeid in het katholieke zuiden waar nooit over zulke dingen gepraat werd. Een cultuur vol schuld en schaamte.

Het misbruik door de huisarts stopte toen ik een jaar of zestien was. Ik vroeg mijn ouders of ik naar een andere dokter mocht. Ik had in die tijd vaak buikpijn en kwam uiteindelijk bij een vrouwenarts, terecht. Toen hij me vroeg om me even uit te kleden voor het onderzoek, kwam ik poedelnaakt de kleedkamer uit. Dat was natuurlijk niet de bedoeling, maar zo was ik het gewend. Met mijn eigen kinderen ben ik nog mee naar de dokter gegaan tot ze een jaar of twintig waren. Ik durfde ze niet alleen te laten.

Ik heb mijn ouders nooit over het misbruik verteld. Ik schaamde me dood, voelde me vies en was bang dat ze me niet zouden geloven. Een reële angst, want een meisje dat ik kende dat hetzelfde was overkomen en het wel aan haar ouders vertelde, moest haar beschuldiging in het bijzijn van de huisarts herhalen. Hij ontkende. Zij moest haar excuses aanbieden en kreeg straf.

Het was ook een andere tijd. Pastoors, de burgemeester, het hoofd van de school, de dokter, dat was het clubje mannen dat het voor het zeggen had. Mannen met aanzien. Ook bij ons thuis. Mijn vader kwam bovendien uit een traditioneel gezin waarin een kind maar een kind was. Mijn ouders waren heus gek op me hoor, maar ze waren meer begaan met mijn toekomst en maatschappelijk succesvol zijn dan met de vraag of ik gelukkig was en me wel veilig voelde. Ik wist natuurlijk ook niks over seksualiteit. Daar werd bij ons thuis niet over gepraat. Mijn moeder vroeg uitgerekend aan de huisarts om me voor te lichten. Ik zat bij hem op de behandeltafel, maar wat hij gezegd heeft, weet ik niet meer. Ik weet alleen nog dat ik daar weg wilde.

De huisarts was niet de enige man in mijn leven die zich aan mij opdrong. Al toen ik een klein meisje was, kreeg ik er mee te maken. Bij mijn oma kwamen wel eens paters op bezoek. Van die sigarenrokende mannen met zo’n vieze pij. Ik moest op schoot komen zitten. Die man klemde me tussen zijn benen – kun je je dat voorstellen? – en ging met zijn handen onder mijn rokje.

Of later toen ik getrouwd was. Zakenrelaties van mijn man die bij ons thuis kwamen, vonden het heel normaal dat ik voor ze klaar stond. De arrogantie van die mannen! Ze zoenden me op de mond en als er op feestjes gedanst werd, betastten ze me. Ik had ze het liefst een knietje gegeven. Maar daar zou de positie van mijn man mee in het geding zijn gekomen. Ik was volledig afhankelijk van hem, dus ik moest het me laten welgevallen. 

Het misbruik door de huisarts heeft invloed gehad op mijn huwelijk. Want het is toch de bedoeling in de liefde dat je je vrij en onbevangen voelt, dat je één wordt. Dat heb ik altijd lastig gevonden. Niet eens zozeer bewust, maar in je onderbewustzijn is er wel degelijk iets dat je triggert.

Die open brief van de Franse actrice Catherine Deneuve en een aantal andere Franse vrouwen – waarin ze schrijven dat de seksuele vrijheid door de 'heksenjacht' van #MeToo in het gevaar dreigt te komen -, maakt me dan ook boos. Misschien heeft zij door haar statuur in Frankrijk zelf nooit iets meegemaakt. Fijn voor haar, dat zij het zo ervaart, maar met die brief bagatelliseert ze het leed dat heel veel andere vrouwen wel degelijk is aangedaan.

Want als ik naar mezelf kijk: ik ben er niet onder gebukt gegaan, maar ik ben er emotioneel wel degelijk door beschadigd. Heb krassen en deukjes op mijn ziel. Ik ben uiteindelijk van me af gaan bijten. Heb bijvoorbeeld tegen mijn man gezegd dat ik nooit meer een collega over de vloer wilde hebben. Ik weet tegelijkertijd zeker dat veel vrouwen dat nooit gedurfd hebben, afhankelijk als ze waren van hun echtgenoot.

Maar wat kost het me moeite om dit allemaal in het openbaar te vertellen. Ik wil geen schreeuwerig, dramatisch verhaal in de krant. Ik wil niet dat mensen denken dat ik daar op uit ben. Al vermoeden mijn kinderen dat mijn twijfel ergens anders zit. Zij denken dat het schaamte is. Misschien hebben ze wel gelijk. Er komen door het proces rond dit interview steeds meer herinneringen bij me boven aan hoe mannen met mij zijn omgegaan. Daardoor vraag ik me steeds vaker af waarom me dit me allemaal gebeurd is. Wat heb ik toch gedaan dat het zo ver is gekomen? Was het misschien mijn eigen schuld?

Juist daarom vinden mijn kinderen dat ik toch moet doorzetten met dit verhaal. Om te laten zien hoe dit soort misbruikmechanismen werkt. Hoe je als slachtoffer gaat twijfelen aan jezelf. Dat ik door wat me als kind overkomen is, geen gezonde assertiviteit jegens mannen heb opgebouwd en ik misschien daarom wel in mijn latere leven meer nare ervaringen heb gehad. Maar vooral hoe mannen hun machtspositie in dit soort kwesties misbruiken. Want bewijzen zijn er zelden, het is dus altijd jouw verhaal tegen het zijne en kom er dan als slachtoffer maar eens mee naar buiten.

Mijn kinderen hebben gelijk. Ik wil - net als al die andere vrouwen die hun #MeToo-verhalen openbaarden - dapper zijn. Ik hoop dat ik andere vrouwen een hart onder de riem kan steken. Het zou mijzelf opluchten om zo'n verhaal te lezen, omdat het me het gevoel zou geven dat ik niet de enige ben. Want dat is toch wat je denkt als zoiets je overkomt."