Vijf redenen waarom de vrieskou goed voor u is

Hoewel veel mensen denken dat het koude weer ons ziek maakt, klopt dit niet helemaal. Koud weer kan je wel verzwakken, waardoor je weerstand afneemt en je makkelijker ziektes oploopt. Maar het heeft ook z’n voordelen: de kou pakt niet alleen ons aan, maar ook bacteriën en schimmels. Dat beaamt ook Katrien Goossens, van de vakgroep biologie aan de UGent: “Vrieskou helpt dingen afbreken, het bacteriële leven ligt als het ware stil wanneer de temperaturen onder nul zakken.” 

Dat geldt niet alleen voor mensen, maar ook voor dieren. Een van de dieren die dit jaar voordeel halen uit de koude temperaturen is de citroenvlinder, volgens Hendrik Moermans van Natuurpunt. “De citroenvlinder krijgt tijdens zijn winterslaap al snel last van schimmels onder of op zijn vleugels wanneer het niet koud genoeg is. Bij winterprikken zoals deze heeft hij van schimmels echter geen last.”

Wel ontkracht Moermans de hardnekkige mythe dat een strenge winter de garantie vormt voor minder insecten in de zomer. “Zoiets valt niet vooraf te bepalen. Is het een zomer met afwisselend nat en warm weer, dan planten insecten zich in korte tijd enorm snel voort, of we nu een strenge winter hadden of niet.”

Het lijkt misschien tegenstrijdig, maar het klopt wel degelijk: in de winter is afvallen een stuk makkelijker dan in de zomer. Dat bevestigt ook diëtiste Lynn de Merlier: “Bij koude temperaturen moet ons lichaam veel meer inspanning leveren om de lichaamstemperatuur op peil te houden. Het menselijk lichaam verbruikt op die manier meer energie in de vorm van suikers en vetten dan in de zomer.”

Wil je hier je voordeel uit halen, dan is het natuurlijk wel verstandig om je af en toe ook echt in de kou te wagen, de verwarming een paar graden lager te draaien en zeker niet naar comfortfood te grijpen. Gezond en evenwichtig eten is ook in de winter belangrijk, want wanneer je genoeg gezonde calorieën binnenkrijgt, kan de kou je metabolisme zelfs een boost geven. 

Verschillende onderzoeken tonen aan dat er een rechtstreeks verband bestaat tussen je lichaamstemperatuur en je slaapkwaliteit: mensen slapen beter wanneer het niet te warm is in de slaapkamer. Dat komt omdat ons lichaam warmte moet kwijtspelen wanneer we slapen. En er is meer, volgens Michèle Langendries, slaapexpert en medisch directeur van vaktijdschrift de Huisarts: “Wanneer je een goede nachtrust achter de rug hebt, ben je bijgevolg helderder in je hoofd en kan je je beter concentreren. Wanneer het echter te warm is in je omgeving, kunnen de hersenen zich moeilijker focussen.”

De reden hiervoor? Het menselijk lichaam heeft meer energie nodig om je lichaamstemperatuur te doen dalen, dan te doen stijgen. Wanneer je lichaam ervoor moet zorgen dat je niet oververhit geraakt, verbruikt het dus veel energie. Die energie haalt het uit glucose, die op die manier de hersenen niet meer kan bereiken. Minder energie naar de hersenen betekent een minder goed concentratievermogen.

Bij lage temperaturen maken elektrische apparaten aanzienlijk minder verlies dan wanneer het warm weer is, en dit is ook het geval voor uw zonnepanelen. Dat komt omdat zowel spanning als stroom afhankelijk is van de temperatuur. Bij een hoge temperatuur stijgt de stroom maar daalt de spanning, waardoor ook het vermogen van het zonnepaneel daalt. Daarom is de opbrengst op een warme zomerdag minder optimaal dan op een koude winterdag. Een lage temperatuur en een hoge spanning houdt het rendement op peil. 

Dat is niet de enige positieve noot aan het koude weer. “Veel mensen vergissen zich, in de winter staat de zon dichter bij de aarde dan in de zomer”, zegt Bjorn van Haver, CEO van Solar Spirit. “Op die manier gaat er minder energie verloren, en je kan dus stellen dat zonnepanelen in de winter het meest efficiënt werken.” 

Voor de enthousiastelingen onder ons benadrukt Van Haver dat je dit met een korreltje zout moet nemen. “De zon staat wel dichter bij de aarde, maar de aarde zelf bevindt zich in een andere hoek, waardoor de zonnestralen een veel grotere afstand door de dampkring moeten overbruggen om de aarde te bereiken. Er gaat minder energie verloren, maar tegelijk bereiken er ook gewoon minder zonnestralen de panelen. Dat is een belangrijke nuance.”

Uiteraard kan je in de winter last krijgen van droge handen en gevoelige lippen, omdat je huid zich in heel korte tijd moet aanpassen aan de kou. Een hydraterende handcrème en lippenbalsem zijn dus geen overbodige luxe om de huid een duwtje in de gezonde richting te geven. Want al merk je het vaak niet, de huid is een enorm sterk orgaan dat zich met de juiste zorg vlug aanpast.

“De huid is een actief en flexibel orgaan dat zich aanpast aan de meest extreme temperatuursveranderingen. Wanneer het heel erg koud is, doet ze dat dus ook,” aldus dermatoloog Katrien Vossaert. Bij koude temperaturen moet de huid hard werken om optimaal te kunnen functioneren, wat de bloedcirculatie in zowel je lichaam als je gezicht bevordert. Voordeel hieraan: ontstekingen en zwellingen in het gezicht en rondom de ogen verdwijnen veel vlugger. Last van wallen? Dacht het niet.