Denk heerst in de Rivierenwijk

De Rivierenwijk glanst je tegemoet. Wie vanaf de Amstellaan de buurt in kijkt, ziet nieuwe huizen, de zwerfkeien waarmee alle nieuwbouwwijken in Nederland worden bespikkeld, en de rondingen van kindcentrum De Vlinder, met zijn hagelwitte muren en zijn biezen van gepolitoerd hout.

Dit deel van Deventer werd niet zo lang geleden ‘Klein Istanbul’ genoemd. Toen minister Ella Vogelaar in 2007 een lijst opstelde van de veertig slechtste wijken in Nederland, waar een grondige „herstructurering” noodzakelijk was, stond de Rivierenwijk op nummer zes. Mede door de crisis duurde het langer dan gepland, maar nu zijn complete straten vernieuwd. Portiekflats maakten plaats voor rijtjeswoningen, huur voor koop.

Veel families vertrokken naar andere wijken, in afwachting van de herstructurering, maar omdat die zo lang duurde, komen ze niet meer terug. „Als dat nou eens de bedoeling was”, fluistert een sociaal werkster bij het Huis van de Wijk.

In de honderden meters lange kelder onder het winkelblok van het Deltaplein zit Mustafa Yavuz. Hij werkt hier zestien jaar als jongerenwerker. Vroeger, zegt hij, was de wijk één hechte gemeenschap. „Perfect voor jongeren, heel sociaal. Als er problemen waren, gingen ze niet naar de politie maar spraken ze elkaar aan.” De herstructurering heeft die samenhang uiteengerafeld. Daarbij komen nog de bezuinigingen op het jongerenwerk: „Wij hebben jaarlijks 1.500 euro voor tien groepen.”

Gülden – haar achternaam wil ze niet geven – wandelt van bakkerij Mevlana naar De Vlinder. Daar zit de jongste van haar drie dochters op school. Gülden is vernoemd naar de munt waarvoor haar vader naar Nederland kwam. Haar ouders zijn terug naar Turkije. Haar man is blijven wonen in de oude flat aan de oostkant van de wijk. Gülden en haar kinderen verhuisden naar een van de nieuwe huizen.

Ze heeft geen werk, werd afgewezen voor baantjes aan de receptie en in een callcenter wegens haar taalbeheersing – daar is op straat niet veel op aan te merken. De wijk vindt ze warm en vriendelijk. „Toen de kinderen klein waren, wilde ik ook wel terug, nu niet meer. Hier zijn ze slimmer, maar in Turkije zouden Turkse kinderen slimmer zijn.”

Er wonen nog altijd veel Turkse Nederlanders in de Rivierenwijk. Denk, de partij van Öztürk en Kuzu, kreeg 3,7 procent van de stemmen in Deventer, maar ruim 30 procent in de Rivierenwijk. De tweede partij in de wijk is de PVV. En die partij is weer de reden dat Gülden op Denk stemt. Ze geeft een ‘uppercutje’ in de lucht: dat is wat Denk met Wilders zal doen.

Eric Brinkhorst

‘Ik ga mee met de flow’

Van de tien Turkse Nederlanders die we spreken, zeggen er zes bij de gemeenteraadsverkiezingen op Denk te zullen stemmen. Dat doen de ouders van de pubermeisjes die zitten te knutselen bij The Mall, een plek waar de jongerenwerkers van Youth for Christ activiteiten organiseren. Dat doen de twee mannen die in de deuropening van het theehuis wolkjes in de ijzige lucht blazen. De een, 50 jaar oud, zegt: „Ik ken die Ahmet al van toen hij zó was” – hij wijst een meter aan. Ahmet Kaya is de lokale lijsttrekker. De ander, 46 jaar, die maandag weer aan de slag gaat als magazijnwerker, stemt op Denk, omdat iedereen in het theehuis op Denk gaat stemmen. „Ik ga mee met de flow.”

De magazijnwerker verhuisde in 2008 naar een betere buurt. Hij verloor zijn baan als magazijnchef bij een reorganisatie en begint nu weer onderaan. Zijn ouders zijn ziek, zijn jongste zus zorgt voor hen. Hij wijst achter zich; ze wonen in een van de flats boven de winkels van het Deltaplein. Waarom zijn daar bijna alle gordijnen overdag dicht? Omdat het vaak verkapte kosthuizen zijn. „Wijkbeheer doet z’n best de buurt schoon en hygiënisch te houden. En dan stoppen uitzendbureaus acht Polen, Grieken of Afrikanen op één flatje”, zegt Sevda Ankit.

De medewerker van het pas in Deventer begonnen thuiszorgbedrijf Azorg zit met haar baas, Mahmut Yazici in het Huis van de Wijk. Drie ochtenden in de week wachten ze hier op potentiële cliënten om uit te leggen wat Azorg is: huishoudelijke hulp met gevoel voor culturele voorkeuren. Schoenen uit voor je het huis in gaat, geen mannelijke hulp – „dat valt niet goed bij onze groep cliënten”.

Wie behoren tot die groep? „Turken, Bosniërs, Iraniërs, Irakezen, Syriërs.” En Marokkanen? „Ik heb in Deventer nog nooit een Marokkaanse cliënt gehad” , zegt Yazici. „Marokkanen vangen alles binnen de familie op.”

Eric Brinkhorst

Digitale afwijzing

Mahmut Yazici heeft drie perioden voor het CDA in de gemeenteraad gezeten. En wat stemt Sevda Ankit? „D66, CDA. Ik ben een CDA’er.” Yazici applaudisseert zachtjes. Wat stemde ze vorig jaar? „Denk.” Ze recht haar schouders. „Fris, ambitieuze kijk, heel sociaal. Denk zegt niet: dit ben ik. Denk zegt: dit zijn wij. Wij zijn hier. En wij zijn ook hier. Hun politiek is niet aanvallend bedoeld.”

Denk, zegt Yazici, krijgt de stem van de jonge Turkse carrièremakers, „die zien de onrechtvaardigheid”. Ankit kreeg als stagiair altijd de opdracht schoon te maken, in plaats van kraamverzorging, waarvoor ze werd opgeleid. Yazici zegt dat zijn dochter haar naam wil veranderen. „Zij studeert in Enschede. Als haar vriendin Marloes en zij solliciteren op hetzelfde baantje, ontvangt mijn dochter per ommegaande een digitale afwijzing en krijgt Marloes een uitnodiging.” Ankit: „Ik krijg dagelijks mee dat ik een buitenlander ben. En als ik naar Turkije ga, ben ik een Europeaan.” Yazici blijft desondanks CDA stemmen. „Denk is geen paracetamol tegen Wilders.”

Jongerenwerker Yavuz zegt: „Zolang de kinderen tieners zijn dansen en voetballen ze samen. Daarna splitst het zich op in groepjes naar culturele achtergrond.” Dat proberen de jongerenwerkers van onder het plein te doorbreken. Op Burendag in september kregen ze de PVV’ers van de overkant van de wijk en de Denk-stemmers hier samen in de huifkar, in de kano, of aan de rollatorrace. Stemt Yavuz op Denk? „Nee, GroenLinks.”

Lees ook de Stemming van vorige week: Nieuwbouwwijken zijn VVD-terrein. Zijn ze daar nu boos op Halbe Zijlstra? Op naar Schuytgraaf, Arnhem.