Theo de Roos, emeritus hoogleraar strafrecht aan de universiteit van Tilburg

'Het OM-besluit is degelijk, uitgebreid onderbouwd en getuigt niet van angst. Het heeft een sterk punt als het verwijst naar bestaande regelgeving - zolang de tabaksfabrikanten zich daaraan houden, kun je moeilijk volhouden dat ze strafbaar te werk gaan. Misleiding doordat ze gaatjes in het sigarettenfilter maken is moeilijk te bewijzen; het RIVM en de Wereldgezondheidsorganisatie zeggen dat je als roker die gaatjes niet blokkeert, dus die organisaties ondersteunen de kritiek niet. Ook is er het probleem van causaliteit: als je er zelf voor kiest te gaan roken, kun je de rookindustrie niet de schuld geven van gezondheidsschade. En als je je beroept op de verslaving, geldt dat die algemeen bekend is.'

Abe Brandsma, woordvoerder van British American Tobacco Nederland BV

'Wij hebben met instemming kennisgenomen van deze beslissing van het OM dat tabaksfabrikanten de strafwet niet hebben overtreden. Onze producten voldoen aan alle geldende wet- en regelgeving en worden op volledig legale wijze op de markt gebracht.'

Het Openbaar Ministerie in zijn onderzoeksrapport dat donderdag verscheen

'Aan het roken van sigaretten zijn ernstige gezondheidsrisico's verbonden. Tabaksproducenten zijn van die risico's volledig op de hoogte. (...) Tabaksproducenten bieden in overeenstemming met de nationale en Europese regelgeving een legaal product aan, waarbij zij de gebruikers actief waarschuwen voor de risico's. Dat roken verslavend is, is breed bekend (...) Het is uiteindelijk de roker zelf die de aanmerkelijke kans op gezondheidsschade aanvaardt door met roken te beginnen of, als hij eenmaal is begonnen, daar niet mee stopt. Dit maakt dat de negatieve gevolgen van roken in strafrechtelijke zin niet kunnen worden toegerekend aan de tabaksproducenten.'

Frits van Dam, secretaris van de Stichting Rookpreventie Jeugd

'We moeten onze pijlen richten op de politiek. We moeten petities gaan opstellen, handtekeningen verzamelen en aanbieden aan politici om de boel wakker te schudden.'

Dop Kruimel, persofficier, namens het Openbaar Ministerie

'Met niet durven heeft ons besluit helemaal niks te maken. Wij kunnen iemand alleen vervolgen voor strafbare feiten die in de wet staan omschreven, en niet voor handelingen die niet strafbaar zijn gesteld. Deze zaak heeft een maatschappelijke discussie tot stand gebracht. Wij erkennen dat roken dodelijk is en vinden het goed dat die discussie wordt gevoerd. Maar die moet niet worden gevoerd in het strafrecht, maar in de politiek, bij de wetgever. Anders dan bij de sjoemeldiesel van Volkswagen wist het Nederlands parlement dat de uitstootwaarden van sigaretten veel hoger zijn dan rookmachines aangeven. Dat staat bijvoorbeeld in het boek Het Rookgordijn van Trouw-journalist Joop Bouma.'

Bénédicte Ficq, advocaat die aangifte deed tegen vier tabaksfabrikanten

'Deze officieren hebben zich te veel laten framen door de tabaksindustrie. Zij hebben de mogelijkheden om iets aan deze misstand te doen, maar ze doen het niet. We gaan subiet naar het hof voor een artikel-12-procedure om vervolging af te dwingen. Een uitspraak van het hof kan wel een jaar gaan duren.'

Marnix van der Werf, advocaat die samen met Ficq de zaak bij het OM aanbracht

'Het OM heeft de EU-richtlijnen en de Tabakswet heel letterlijk geïnterpreteerd. Het zegt: de uitstootwaarden van de sigaret, zoals de meetmachines die meten, voldoen aan de wet. Maar een sigarettenfilter is zodanig gemanipuleerd dat die waarden in de praktijk twee tot drie keer hoger zijn. Die waarden zijn er niet voor niks, daarboven loop je dus een veel te groot risico. Maar dat interesseert het OM kennelijk niks. Daarnaast zegt het OM: je beslist zelf of je gaat roken. Daarmee zeg je eigenlijk: dat je ziek bent, is je eigen schuld. Ik denk dat deze officieren zich gewoon niet aan deze zaak willen branden. Ze zullen zich sterker voelen als ze door het hof gedwongen worden tot vervolging.'

Dink Legemate, vaatchirurg van het Academisch Medisch Centrum Amsterdam

'De politiek houdt zich veel te stil. Pia Dijkstra heeft goed doorgepakt in het dossier over orgaandonatie. Dat hebben we ook nodig op het rookdossier: een paar Pia's die dit oppakken.'

Kan de overheid passief blijven nu het Openbaar Ministerie (OM) de tabaksindustrie niet vervolgt, omdat dit bij de 'huidige wet- en regelgeving strafrechtelijk kansloos' is? (+)