Dit is een artikel uit het NRC-archief De artikelen in het archief zijn met behulp van geautomatiseerde technieken voorzien van metadata die de inhoud beschrijven. De resultaten van deze technieken zijn niet altijd correct, we werken aan verbetering. Meer informatie.
Bekijk hele krant

NRC Handelsblad

30 asielzoekers in Nederland met een ‘IS-paspoort’

Terrorismedreiging Asielzoekers kwamen binnen met gestolen blanco paspoorten die ook door IS worden gebruikt om aanslagen te plegen.

Het asielzoekerscentrum in Ter Apel.
Het asielzoekerscentrum in Ter Apel. Foto Vincent Jannink

Rond de dertig asielzoekers zijn in 2015 en 2016 Nederland binnengekomen met een paspoort dat gesignaleerd staat omdat het vermoedelijk wordt gebruikt door leden van terreurbeweging IS of andere jihadistische groepen. Na politieonderzoek is geen van de asielzoekers bestempeld als een gevaar voor de nationale veiligheid. Het ministerie van Justitie en Veiligheid heeft de cijfers verstrekt na vragen van NRC.

Veiligheidsdiensten maken zich zorgen over de dreiging van potentiële terroristen die met valse Syrische papieren onopgemerkt Europa bereiken. IS en andere jihadistische groepen hebben bij veroveringen in Syrische steden duizenden blanco paspoorten buitgemaakt. Het gaat om lege paspoortboekjes waarin nog persoonlijke gegevens kunnen worden ingevuld. De serienummers van de gestolen documenten zijn door inlichtingendiensten achterhaald en worden door Europese landen uitgewisseld in een databank. Nu blijkt dat in Nederland circa dertig Syriërs over zo’n blanco paspoort uit de databank beschikten.

De asielzoekers hebben diverse verklaringen gegeven voor hoe zij aan het verdachte paspoort zijn gekomen. De een zou het van een familielid hebben gekregen, de ander claimt dat het verstrekt is door Syrische autoriteiten. Politie en AIVD hebben na aanvullend onderzoek geen bewijs gevonden dat deze asielzoekers actief zijn geweest voor een jihadistische groepering, of anderszins een gevaar vormen.

De blanco paspoorten uit de databank zijn eerder gebruikt door IS-strijders om aanslagen te plegen in Europa. Vier betrokkenen bij de aanslagen in Parijs in november 2015 kwamen met zo’n paspoort aan in Griekenland. Twee van hen, een Pakistaan en een Algerijn, werden opgemerkt omdat zij nauwelijks iets wisten te vertellen over de steden waar zij volgens hun Syrische paspoort vandaan kwamen. De andere twee, in werkelijkheid Irakezen, passeerden de controles wel en reisden via Servië naar Parijs. Daar bliezen zij zich op tijdens de aanslagen die 130 mensen het leven kostten.

„De voorbeelden laten zien dat IS deze documenten gebruikt om strijders Europa binnen te krijgen”, zegt terrorismewetenschapper Jelle van Buuren van de Universiteit Leiden. „Tegelijkertijd heerst in Syrië zo’n chaos, dat die paspoorten ook bij een andere partij dan IS terecht kunnen zijn gekomen. Als uit het nadere onderzoek geen informatie naar bovenkomt over betrokkenheid bij IS, hebben de autoriteiten te weinig in handen om deze mensen op te pakken. Het kan wel zijn dat er blijvend aandacht van de AIVD is voor deze personen.”

Volgens immigratiedienst IND is er geen grond om al verstrekte verblijfsvergunningen in te trekken, omdat niet is gebleken dat de asielzoekers een gevaar zijn voor de nationale veiligheid. Het tonen van een vals of gestolen paspoort heeft geen gevolg voor de verblijfsvergunning van Syriërs. Door de oorlog kunnen zij zich niet wenden tot autoriteiten in hun land voor de aanvraag van een reisdocument. Gemiddeld komt 63 procent van de asielzoekers Nederland binnen zonder geldig identiteitsbewijs.