Khalil zegt dit zaterdag in een interview met de Volkskrant. De SDF, getraind en bewapend door de Verenigde Staten, zijn in Syrië de belangrijkste westerse bondgenoot in de oorlog tegen IS. Dit is de eerste keer dat de SDF de opstelling van Europese landen inzake de IS-gevangenen openlijk afwijst.

De Koerdische autoriteiten in Noord-Syrië houden 'duizenden' IS-gevangenen vast, zegt Khalil, waaronder veel buitenlanders. Hij stelt dat de SDF de zorg voor deze gevangenen nauwelijks aankan, terwijl zicht op een oplossing ontbreekt. 'Ik doe een oproep aan de landen waarvan wij hun burgers hebben gearresteerd: ze moeten hun verplichtingen nakomen tegenover hun burgers. Europa moet ze terugnemen.'

Nederlandse mannen

Onder de arrestanten in Syrië zijn ook Nederlandse mannen die ervan worden verdacht IS-strijder te zijn, zo blijkt nu. 'Nederland heeft officieel nog niets voor hen gedaan.' Tot dusver was alleen openbaar bekend dat in Syrië een handvol Nederlandse IS-bruiden en hun kinderen vastzitten. Het landelijk parket van het Openbaar Ministerie stelt geen zicht te hebben op gevangenen in Noord-Syrië.

Het beleid van Nederland en veel andere Europese landen is dat de Syriëgangers persoonlijk moeten aankloppen bij een consulaat of ambassade, voordat zij in aanmerking komen voor detentie in hun thuisland. In 2012 verbrak Nederland alle diplomatieke relaties met Syrië. 'Beleid voor Nederlandse uitreizigers is: geen hulp bij terugkeer,' stelt een woordvoerder van het ministerie van Veiligheid en Justitie. Dat beleid geldt ook voor gevangenen. Als een Syriëganger in het buitenland wordt gearresteerd, kan Nederland om uitlevering vragen, maar alleen als er een 'rechtshulprelatie' is met de autoriteiten ter plaatse, aldus minister Ferdinand Grapperhaus (CDA) in december 2017. In Syrië is daarvan geen sprake.

Bootjes

Zolang Europa niet over de brug komt, kan de SDF weinig anders doen dan de westerse gevangenen binnenhouden. De doodstraf bestaat niet in Noord-Syrië. De verdachten zijn te gevaarlijk om zomaar vrij te laten. 'Waar moeten we ze naartoe sturen? Helaas hebben wij geen zee in dit gedeelte van Syrië, anders zouden we ze in bootjes zetten en wegsturen.'

Hoewel Europese landen op diplomatiek niveau weigeren te praten over het terugnemen van Syriëgangers, zijn er volgens Khalil wel contacten tussen westerse inlichtingendiensten en de SDF. Die contacten vinden 'onofficieel' plaats binnen de internationale coalitie tegen IS. 'Europese inlichtingendiensten zeggen tegen ons: sluit dit dossier, praat er met niemand over. Maar dat is voor ons geen oplossing.'

Europa doet er alles aan om deze Syriëgangers niet zelf te berechten, maar ze te laten vegeteren in lokale gevangenissen, vluchtelingenkampen en ondervragingscentra. Tot nu toe zweeg de SDF. Maar nu wil Khalil zijn internationale contacten duidelijk maken: Noord-Syrië is geen dumpplaats voor Europese IS-gevangenen. 'Het is een groot probleem. Wij willen dat deze gevangenen teruggaan naar hun eigen land en daar berecht worden.'