De orang-oetan krijgt het benauwd op Borneo
Door ontbossing, maar vooral door de jacht dreigt de orang-oetan op Borneo uit te sterven. Onderzoekers slaan alarm.
Meer dan 100.000 orang-oetans zijn op Borneo verdwenen sinds de eeuwwisseling, de helft van de populatie. Veelal door ontbossing, maar nog meer door jacht.
Dat is de conclusie van een uitgebreide studie van Europese en Indonesische onderzoekers die verschijnt in vakblad Current Biology. Als er geen drastische verandering komt in landgebruik en jachtgedrag zal de komende 35 jaar nog eens de helft van de populatie verdwijnen. De orang-oetan is op Borneo hard op weg uit te sterven.
Borneo is twintig keer zo groot als Nederland. Het eiland wordt gedeeld door drie landen. Het grootste deel is Kalimantan, dat behoort tot Indonesië. Een kwart van Borneo is Maleisisch. En dan is er aan de noordkust nog de ministaat Brunei, die 1 procent van Borneo’s oppervlak beslaat.
De apen worden gedood uit angst, maar ook om hun vlees en voor de handel
Op een eiland van die omvang en grotendeels bedekt met ondoordringbaar regenwoud, is het moeilijk apen tellen. Om tot hun schatting van de neergang van de orang-oetan te komen, verzamelden de onderzoekers alle waarnemingen van apennesten die op Borneo zijn gedaan in een periode van vijftien jaar. Die tellingen werden omgerekend naar de totale oppervlakte van het eiland. En ze werden vergeleken met satellietwaarnemingen van ontbossing en plantagebouw.
Houtkap
Ontbossing en de aanleg van plantages voor de productie van palmolie en papierpulp bleken, niet geheel verrassend, belangrijke oorzaken voor de neergang van de orang-oetan. Die kap deed zich vooral voor in het Indonesische deel van Borneo en veegde in de betreffende gebieden in vijftien jaar zeventig procent van de apen van de kaart.
Daarmee is slechts een bescheiden deel van de teruggang verklaard. Het overgrote deel van de orang-oetan populaties leeft in nog ongerept oerwoud of bossen waar alleen selectief hout wordt gekapt. En het verlies aan apenlevens daar verklaart twee derde van de teruggang van de soort. Orang-oetans worden gedood omdat de mens ze vreest, maar ook om hun vlees en voor de handel; orang-oetans die levend worden verhandeld zijn doorgaans jonge dieren waarvan beide ouders zijn gedood.
Er moet paal en perk worden gesteld aan boskap en plantagebouw, maar vooral aan de jacht, om een uitsterven van de orang-oetan op Borneo te voorkomen, schrijven de onderzoekers. Ze onderscheiden op het eiland 64 grote populaties in verschillende leefgebieden. Meer dan de helft van die populaties telt nu nog geen honderd dieren. En dat is een kritische ondergrens voor de orang-oetan, die zich niet erg snel voortplant.
Lees ook:
Vorig jaar erkenden onderzoekers de Indonesische orang-oetans als eigen soort. De soort was meteen bedreigd: er waren er maar 800 van.