Direct naar artikelinhoud

Asielzoekers weigeren werk door eigen bijdrage opvang

Statushouders die in een asielzoekerscentrum op een huis wachten, weigeren soms werk omdat dit voor hen nauwelijks loont. Door de eigen bijdrage die zij verplicht zijn te betalen aan het COA zodra zij een inkomen hebben, houden zij bij fulltimewerk tegen minimumloon in het slechtste geval 196 euro per maand over.

Vluchtelingen in de tijdelijke noodopvang Heumensoord.Beeld anp

Net als voor bijstandsgerechtigden blijkt het gebrek aan financiële prikkels er in de praktijk soms toe te leiden dat mensen afzien van een baan. In 2015 inde het COA voor 109 duizend euro aan eigen bijdragen van asielzoekers en statushouders met eigen inkomen of vermogen. Er zaten in dat jaar tienduizenden mensen in de opvang, dus dat getal duidt er op dat bewoners van asielzoekerscentra nauwelijks legaal betaalde arbeid doen. Daar zijn meerdere redenen voor, maar een ervan is dat werken weinig loont.

Vooral mensen die met hun gezin in een asielzoekerscentrum wonen, houden relatief weinig over. Zij moeten bijdragen in de opvangkosten voor alle gezinsleden zodra zij iets verdienen. Zo kon Mohannad El Jechi, de vluchteling die de Volkskrant sinds zijn aankomst in Nederland in artikelen volgt, tijdelijk aan de slag als appelplukker in de Betuwe. Na aftrek van de eigen bijdrage die hij het COA verschuldigd was voor zijn gezinskamer in het asielzoekerscentrum in Nijmegen en alle bijbehorende voorzieningen, zou hij met een maand werk 196 euro verdienen. Daarvan moest hij dan nog wel de buskaartjes betalen die hij nodig had om bij de boomgaard te komen.

'De COA-medewerker zei tegen mij: weet je zeker dat je voor dat bedrag dertig dagen appels wil plukken? Zo niet, dan kun je het contract beter verscheuren', zegt El Jechi. Hij zag uiteindelijk af van de baan.

Onderdeel van de samenleving

Werk wordt door het COA juist aangemoedigd, mailt een woordvoerster. 'Ik weet niet wat mijn collega heeft gezegd en kan daar geen uitspraken over doen. Niet het financiële aspect alleen is belangrijk, maar juist ook werkervaring op doen en de taal leren. Door te werken, maak je meer onderdeel uit van de samenleving.'

VluchtelingenWerk hoort soms dat asielzoekers afzien van een aangeboden baan als zij erachter komen dat ze aan dat werk weinig overhouden. 'Aan de andere kant is het ook rechtvaardig dat mensen wordt gevraagd een bijdrage te leveren als zij dat kunnen', zegt een woordvoerder. 'Toch is dit wel een discussie waard, want we weten uit het verleden dat hoe langer mensen inactief zijn, hoe moeilijker het later wordt hen aan het werk te krijgen. Zeker nu de wachttijden voor een huis zijn opgelopen, is het belangrijk dat mensen ook juist al in de periode in het asielzoekerscentrum actief meedoen.'

Sinds 2008 wordt van vluchtelingen met geld een bijdrage gevraagd in de kosten van hun opvang en levensonderhoud. De regeling is geïnspireerd op de Bijstandswet, die uitkeringsgerechtigden ook kort als zij eigen inkomsten hebben.

Onderdeel van de samenleving
Beeld anp

Verantwoordelijkheidgevoel

Het COA zegt het belangrijk te vinden dat asielzoekers worden aangesproken op hun verantwoordelijkheidsgevoel. 'Door het verrichten van betaald werk drukken opvangkosten niet uitsluitend op de samenleving.'

Bij de invoering van de eigen bijdrage in 2008 waarschuwden enkele Kamerleden al voor de geringe financiele prikkel om te werken. 'Wij vrezen dat de nieuwe regels werk eerder ontmoedigen of misschien zwartwerken bemoedigen', zei bijvoorbeeld ChristenUnie-Kamerlid Ed Anker destijds.

Groeten uit...

Wat maak je mee in een Nederlands asielzoekerscentrum? Door de ogen van Mohannad (39) en zijn gezin volgen we het dagelijks leven in de opvang. Deel 23: vrijwilligerswerk in het computerlokaal.

Een woordvoerster van het ministerie van Justitie wijst erop dat betaald werk niet alleen gaat om de financiële verdiensten. 'Het is ook goed voor mensen als ze een dagbesteding hebben.'

Op dit moment verblijven bijna 30 duizend mensen in de asielopvang, onder wie 13 duizend mensen die al een verblijfsvergunning hebben. De laatste groep mag werken. Asielzoekers die de procedure nog niet hebben doorlopen, mogen het eerste halfjaar niet werken en daarna maximaal 24 weken per jaar.