Kamer stemt voor intrekking referendumwet

De Tweede Kamer stemde op donderdag 22 februari 2018 voor de intrekking van de Wet raadgevend referendum. In een hoofdelijke stemming steunden 76 Kamerleden het wetsvoorstel, 69 Kamerleden stemden tegen. Op dinsdag 20 februari debatteerde de Kamer opnieuw over de referendumwet met minister Ollongren van Binnenlandse Zaken en Koninkrijksrelaties. Voor aanvang van het tweede deel van het debat had de Kamer extra juridisch advies van de Raad van State over de intrekkingswet ontvangen. In het debat zelf bleek dat de coalitiefracties vasthouden aan afschaffing van het raadgevend referendum.

Terugkijken en verslag

Tweede termijn

Eerste termijn

stembiljet in stembus

Extra juridisch advies

Het kabinet heeft in het regeerakkoord afgesproken om de referendumwet in te trekken, omdat het raadgevend referendum niet aan de verwachtingen zou hebben voldaan. Na overleg tussen de fractiewoordvoerders en de minister is donderdag 15 februari besloten om extra juridisch advies over de intrekkingswet te vragen bij de Raad van State.

In een aanvullend advies stelde de Raad van State dinsdag 20 februari dat over de intrekking van het raadgevend referendum op zich geen referendum kan worden gehouden. De methode die de regering hiervoor in het wetsvoorstel heeft opgenomen, is volgens de Raad van State "in juridische zin effectief". Wel is het een politieke vraag of het wenselijk is om over de intrekkingswet geen referendum te houden, aldus de Raad van State.

Volksraadpleging

Op grond van de Wet raadgevend referendum kan in Nederland een volksraadpleging worden gehouden als hiervoor 300.000 handtekeningen van burgers zijn verzameld. Maar de uitkomst van zo’n referendum is niet-bindend. Op 6 april 2016 was er een raadgevend referendum over een Associatieovereenkomst tussen de Europese Unie en Oekraïne. Het was de eerste keer dat een dergelijk niet-bindend referendum werd gehouden in Nederland. Het neekamp haalde 61% van de stemmen, waarna de regering het Oekraïneverdrag in heroverweging nam. Speciaal voor Nederland werd daarop een juridische clausule aan het verdrag toegevoegd.

Regeerakkoord

In het regeerakkoord van kabinet-Rutte III kwamen VVD, CDA, D66 en ChristenUnie overeen dat het raadgevend referendum moet worden afgeschaft. De voornaamste reden hiervoor is volgens de coalitiepartijen dat de politieke steun voor het correctief bindend referendum is afgebrokkeld en daarmee ‘als beoogd einddoel’ voorlopig uit het zicht is geraakt: “Het nationaal raadgevend referendum heeft als tussenstap niet gebracht wat ervan werd verwacht, onder meer door een controverse over de wijze van aanvragen en verschillende interpretaties van de uitslag.”

Referendum ‘sleepwet’

Hoewel het kabinet de referendumwet wil intrekken, staat er nog zeker één referendum gepland. Tegelijk met de gemeenteraadsverkiezingen van 21 maart 2018 is er een raadgevend referendum over de nieuwe Wet op de Inlichtingen- en Veiligheidsdiensten 2017, ook wel bekend als de ‘sleepwet’. Het kabinet heeft in het voorstel voor het intrekken van de referendumwet overigens opgenomen dat het niet mogelijk zou moeten zijn om een referendum over de intrekkingswet zelf te organiseren. De Tweede Kamer stemde op donderdag 22 februari in met het wetsvoorstel. Nu moet ook de Eerste Kamer de intrekkingswet nog beoordelen.

Rondetafelgesprek

Op dinsdag 13 februari 2018 organiseerde de commissie voor Binnenlandse Zaken een rondetafelgesprek over de intrekking van de Wet raadgevend referendum. Te gast waren de hoogleraren Wim Voermans (hoogleraar Staats- en bestuursrecht) en Tom van der Meer (Hoogleraar Politicologie, in het bijzonder Legitimiteit, Ongelijkheid en Burgerschap). U kunt het rondetafelgesprek terugkijken via Debat Gemist.