Subsidie laag loon pakt beroerd uit: buitenlandse werknemers nóg goedkoper

De kwestie draait om het Lage-inkomensvoordeel (LIV), dat door het vorige kabinet verleden jaar werd ingevoerd en waar 500 miljoen euro voor beschikbaar is. De bedoeling is dat bedrijven daardoor sneller mensen aannemen in lagere loonschalen. Zo’n 400.000 mensen moeten door de subsidie de kans krijgen om een substantiële baan te vinden waarmee zij in hun eigen bestaan kunnen voorzien. Tegelijkertijd moeten er 7000 extra banen voor de doelgroep worden gecreëerd.

Werkgevers die personeel een salaris betalen dat tussen 100 en 125 procent van het minimumloon ligt – wat neerkomt op 9,66 tot 12,08 euro per uur – kunnen van de overheid tot maximaal 2000 euro subsidie krijgen op de loonkosten per werknemer. Een andere, fiscale regeling, speciaal voor buitenlandse werknemers, zet de deur echter onbedoeld open voor misbruik van de nieuwe subsidie.

Dat gaat als volgt: werkgevers mogen een deel van het brutoloon van een arbeidsmigrant op papier aanmerken als niet-belastbare kosten voor verblijf. Deze Extraterritoriale (ET-)regeling zorgt ervoor dat het brutosalaris van een buitenlandse werknemer gedrukt kan worden, zodat minder belasting hoeft worden afgedragen. Tegelijkertijd zorgt de ET-regeling er ook voor dat door het lagere brutoloon het Lage-inkomensvoordeel opgeëist kan worden, ook al verdient die buitenlandse werknemer in werkelijkheid meer dan 125 procent van het minimumloon. Een Nederlandse kracht met hetzelfde salaris kan geen aanspraak maken op de ET-regeling en kost dan meer.

Volgens de FNV is sprake van ‘oneerlijke loonconcurrentie en verdringing op de arbeidsmarkt’, zo staat te lezen in een brief die de bond vandaag naar het kabinet en de Tweede Kamer stuurt.

De gevolgen worden vooral gevoeld in de bouw- en de metaalsector, constateert de vakbond op basis van eigen onderzoek door het team Handhaving en Naleving. Hier worden vaak salarissen betaald die stukken hoger liggen dan het minimumloon. De voorbeelden in deze sectoren stapelen zich op, zegt bestuurder Marije Ottervanger. ,,Werknemers worden tegen elkaar uitgespeeld. Dit staat haaks op het principe van gelijk loon voor gelijk werk tegen gelijke kosten.”

De bond wil dat minister Koolmees ingrijpt, door de eisen om in aanmerking te komen voor de LIV te verzwaren. Maar daar voelt de D66-bewindsman niet voor. Hij heeft na eerdere signalen van de FNV uitgezocht op welke schaal de ET-regeling ervoor zorgt dat werkgevers ‘onbeoogd’ gebruik kunnen maken van de LIV en volgens hem lijkt de samenloop ‘zeer beperkt’, zo schrijft hij aan de Tweede Kamer.

Koolmees stelt dat wanneer er aanvullende voorwaarden gesteld worden aan de LIV niet meer automatisch vastgesteld kan worden of een werkgever in aanmerking komt voor de subsidie. Aanvragen zouden dan handmatig verwerkt moeten worden. ,,Dat acht ik in deze kwestie niet proportioneel”, aldus de minister. 

Vandaag debatteert Koolmees met de Kamer over het arbeidsmarktbeleid.