Vrije Tribune

‘Waarom het tijd is voor een Openbare Gezondheidsdienst’

Vrije Tribune Hier geven we een forum aan organisaties, columnisten en gastbloggers

Jong Groen vindt het tijd voor een openbare gezondheidsdienst waarbij onderzoek wordt gedaan naar zeldzame ziekten en naar behandelingen die effectief nodig zijn, in plaats van behandelingen die de meeste winst opleveren.

Stel je voor: je lijdt aan een ziekte. Een ernstige ziekte. En bovendien een zeldzame ziekte. Dat houdt in dat de ziekte niet erg bekend is en slechts een handvol mensen eraan lijden. Dat gegeven alleen al houdt vaak in dat investeringen in onderzoek schaarser worden, medicijnen veel kosten. Dat weerklinkt wel in verschillende nieuwsfeiten van afgelopen jaar. Zo was er de oproep van ouders van kinderen met kanker om meer investeringen in therapieën tegen kinderkanker. Door de kleine onderzoeksgroep is dit namelijk vaak niet economisch interessant. Een ander verhaal speelt zich af bij de mucoviscidosepatiënten. Bij hen wordt het geneesmiddel Orkambi niet meer terugbetaald wegens niet kosteneffectief. Deze excessen zijn slechts het puntje van de ijsberg. Het is genoeg geweest. Het kan anders. Het is tijd om deze verhalen te stoppen. Tijd voor een aanpak die onze gezondheidseconomie een fundamenteel andere vorm geeft. Tijd voor een openbare gezondheidsdienst.

Laat ons meteen duidelijk zijn: dit opiniestuk pleit geenszins voor een nationalisering van de farmasector. Integendeel. Jong Groen pleit voor een dienst die zich bij voorkeur op het Europees (of internationaal) niveau bevindt, die samenwerkt met relevante partners (zoals universiteiten en NGO’s) en eventuele winst herinvesteert in gezondheidsoplossingen in plaats van haar uit te keren aan aandeelhouders. Op die manier stelt de Openbare Gezondheidsdienst volksgezondheid en wetenschap centraal. De openbare gezondheidsdienst voert wetenschappelijk onderzoek uit, zet in op gezondheidspreventie en besteedt aandacht aan onbelichte onderwerpen zoals ons jaarthema psychisch welzijn. In een latere fase kan onderzocht worden of de dienst zelf geneesmiddelen goedkoop kan produceren en verkopen.

“Waarom moet de overheid zich in godsnaam bezig houden met de gezondheidssector?”, horen we je denken. Wel, omdat de farmasector het niet doet. Medicijnen zijn vaak duur. Dat komt inderdaad deels omwille van het onderzoek, maar dit verklaart niet de volledige kostprijs. Farmaceutische multinationals verdienen veel geld en vaak behoren ze tot de allerrijkste bedrijven ter wereld. Van die opbrengsten gaat vaak meer dan dubbel zoveel naar sales en marketing dan naar onderzoek. De kostprijs van het medicijn vertegenwoordigt dus ook al die saleskosten. Neem bijvoorbeeld Johnson & Johnson, vertegenwoordigers van plek 97 van de Global Fortune 500. Zij halen een omzet van 71,9 miljard dollar waarvan 19,9 miljard gaat naar sales en marketing. 9,1 miljard is bestemd voor onderzoek. Een Openbare Gezondheidsdienst hoeft zich minder bezig te houden met deze marketingtechnieken en kan zich dus volop concentreren op R&D en het onderzoek naar nieuwe behandelingen.

Bovendien is deze dienst niet beursgenoteerd en dus minder onderhevig aan de financiële markten. Dit in tegenstelling tot bedrijven uit de farmasector. Zij keren van hun winst een deel uit onder de vorm van dividenden aan hun aandeelhouders. Deze laatsten hebben dan ook best wel wat macht over het bedrijf en kunnen hem aanzetten tot onethische zaken. Winst speelt ook sowieso een rol bij het ontwikkelen van medicijnen. Het feit dat er bijvoorbeeld minder onderzoek naar kinderkanker wordt gedaan, is hier een pervers voorbeeld van. De openbare gezondheidsdienst is vrij van deze druk en kan dus wel onderzoek doen naar zeldzame ziekten en naar behandelingen die effectief nodig zijn, in plaats van behandelingen die de meeste winst opleveren.

Tot slot behoort gezondheid ook gewoon tot de kerntaken van de overheid. Haar taak is namelijk het beschermen van burgers. Ook tegen ziekte dus. Het is tijd dat de overheid haar verantwoordelijkheid opneemt en burgers zoveel mogelijk ondersteunt om gezond te blijven en indien nodig te genezen. Dat principe keert al terug in ons sociale zekerheidsmodel, de openbare gezondheidsdienst bouwt hierop verder en versterkt het.

Het invoeren van een Openbare Gezondheidsdienst houdt een fundamentele verandering van onze gezondheidseconomie in. Eindelijk worden gezondheid en genezing voor winst geplaatst. Tijd om dat debat te openen.

Stefanie De Bock en Belinda Torres Leclercq, Co-voorzitters Jong Groen

Fout opgemerkt of meer nieuws? Meld het hier

Partner Content