Zijlstra nog verder in het nauw

Daarin bevestigt Van der Veer per e-mail dat hij met Zijlstra over Poetin heeft gesproken. Maar volgens hem zijn de opmerkingen van Poetin ‘historisch bedoeld’ – Rusland was vroeger groter dan het huidige Rusland. Maar de ‘interpretatie in agressieve zin’, Poetins expansiedrift die Zijlstra aan Van der Veers woorden toeschrijft, is ‘niet aan mij noch mijn woordgebruik’. Ook zegt hij in de krant dat de term nice to have ‘niet een zegswijze van mij’ is.

Zijlstra gebruikte het verhaal dat hij in 2014 van Van der Veer hoorde jarenlang als zijn eigen verhaal. De toenmalig VVD-fractieleider vertelde de anekdote voor het eerst in 2015, eerst in kleine kring binnen en buiten de VVD. In het voorjaar van 2016 herhaalde hij zijn woorden tegenover een verslaggever van het Algemeen Dagblad en enkele regionale kranten. Later dat jaar begon hij er zijn toespraak op het VVD congres mee. ,,Ik was begin 2006 aanwezig in de datsja van Poetin. Ik was er als medewerker, weggestopt in het zaaltje waar het plaatsvond…”

Nu is Zijlstra minister van Buitenlandse Zaken en bekende hij na maanden dralen dat hij gelogen heeft. Hij was niet in de datsja, hij was niet eens in de buurt. Het VVD-kopstuk, op sociale media al gekscherend omgedoopt tot 'Halbe waarheid Zijlstra' toonde zich gisteren deemoedig. Coalitiepartner D66 prees de ‘openhartigheid’ van de minister – alsof er geen leugen aan ten grondslag lag. Dat werd gezien als ‘leugentje om bestwil’.

Inmiddels zijn de kaarten anders geschud. VVD-Kamerlid Han ten Broeke wil Zijlstra later vandaag horen over ‘het kennelijke verschil tussen de bron Van der Veer en Zijlstra’. ,,De portee van de opmerking van Zijlstra over Groot-Rusland staat en is geopolitiek relevant, maar daar had ik die anekdote niet voor nodig.” De ChristenUnie wil enkel kwijt dat de twijfels over de inhoud van Zijlstra’s verhaal onderwerp zijn van de fractievergadering.

De oppositie blijft onverminderd kritisch. ,,Het wordt er nu alleen nog maar smoezeliger op”, vindt PvdA’er Lilianne Ploumen. ,,Het oordeel van de coalitie komt in een heel ander daglicht te staan.” SP-Kamerlid Sadet Karabulut is ‘verbaasd over de lenigheid bij de coalitie om leugens te rechtvaardigen’. ,,Dit tast Zijlstra’s geloofwaardigheid aan.”

Het is niet de eerste keer dat Zijlstra, die bekendstaat als de rechtse houwdegen van de VVD, zich vergaloppeert. Hij beweerde begin 2016 dat vluchtelingen naar Nederland kwamen om gratis ooglidcorrecties en borstvergrotingen uit te laten voeren. Later dat jaar riep hij dat RTL het sinterklaasfeest had ‘vermoord’ door de voorkeur te geven aan roetveegpieten boven zwarte pieten.

,,Als fractievoorzitter moet je een scherp profiel neerzetten, dat hoort bij de functie”, zei hij daar toen zelf over. Maar als minister zou hij zijn leven beteren. Van stugge Fries zou hij zichzelf transformeren tot soepele diplomaat. Nederland zou ‘een ander beeld van hem te zien krijgen’. Al zal dit niet het beeld zijn dat hij toen bedoelde.

Liegen geldt – net als het verkeerd informeren van de Tweede Kamer – als een politieke doodzonde. Toch kan Zijlstra volgens premier Rutte aanblijven. Rutte staat bekend om zijn loyaliteit. Ook over partijgenoten Weekers, Opstelten, Teeven, Van der Steur en Hennis zei hij de afgelopen jaren telkens dat ze konden aanblijven. Toch traden al die VVD-bewindspersonen in kabinet-Rutte II af.