Vaccinatie tegen griep bij leraren voorkomt volgend jaar groot ziekteverzuim - Klopt dit wel?
Berichten verspreiden zich vaak razendsnel, of ze nu kloppen of niet. Wij proberen de zin van de onzin te scheiden. Deze week: Door leraren tegen griep te vaccineren, voorkom je volgend jaar een groot ziekteverzuim onder deze beroepsgroep.
Van wie komt die claim?
Talloze leraren zitten volgens viroloog Ab Osterhaus onnodig met griep thuis. Bij jonge mensen werkt het griepvaccin in 70 à 80 procent van de gevallen, zei de hoogleraar van de Universiteit Utrecht onlangs op BNR Nieuwsradio. 'Geef leraren de griepprik en het probleem zoals we dat nu hebben, doet zich volgend jaar niet voor.'
Klopt het?
Er zijn jaren dat de prik niet goed werkt. Tussen 2003 en 2005 voorkwam het vaccin weinig griepgevallen. Ook dit jaar zijn we niet optimaal beschermd. Nu zorgt vooral het influenza type B-virus voor ellende. Binnen het B-type waart de zogenaamde Yamagata-stam rond en die zit niet in het vaccin. De stelling dat een inentingsactie onder leraren geheid de problemen van ziekteverzuim oplost, lijkt dus gewaagd.
We bellen Osterhaus. 'Een effectiviteit van 70 à 80 procent voor mensen tussen de 20 en 50 jaar is een veilige schatting', zegt hij. Bij ouderen is de effectiviteit lager doordat hun immuunsysteem, dat door de jaren verslechterd is, minder sterk op de prik reageert.
De stelling dat een inentingsactie onder leraren geheid de problemen van ziekteverzuim oplost, lijkt gewaagd
'Jaren waarbij er een mismatch is tussen het virus en het vaccin, zijn zeldzaam', aldus Osterhaus. De misser van dit jaar zou weinig gevolgen moeten hebben voor jonge volwassen, meent hij. Er zit namelijk een andere B-stam in het vaccin die lijkt op de Yamagata-stam.
RIVM-viroloog Adam Meijer analyseerde de Nederlandse griepstatistieken voor de periode 2003 tot en met 2014 en komt uit op een gemiddelde effectiviteit van 'slechts' 29 procent. 'Maar we hebben niet gekeken naar leeftijdscategorieën', preciseert hij. 'Een studie naar de griepgolven in de winter 2016-2017 in heel Europa deed dat wel. De algehele effectiviteit bedroeg 26 procent. Voor de 15- tot 64-jarigen was deze bijna 50 procent.'
Jaap van Dissel, directeur van het centrum infectieziektebestrijding van het RIVM, noemt 50 procent gemiddeld over de jaren ook een redelijke schatting voor Nederland.
Osterhaus: 'Om nou te gaan kibbelen over deze cijfers. Bij een goeie match werkt het in driekwart van de gevallen. Maar zelfs al is de effectiviteit 50 procent, dan nog moet je het doen.'
Marion Koopmans, hoofd van de virologie-afdeling van Erasmus MC, is het oneens met Osterhaus. Volgens haar hebben mensen met een verhoogd risico op complicaties door griep, onder wie ouderen en patiënten met long- en hartziekten, duidelijk baat bij vaccinatie, maar is het voor gezonde jongere mensen onduidelijk wat de meerwaarde is. 'Dat is nooit goed onderzocht. 70 à 80 procent is absoluut een overschatting en alle andere getallen zijn gebaseerd op giswerk.'
'Bij een goeie match werkt het in driekwart van de gevallen. Maar zelfs al is de effectiviteit 50 procent, dan nog moet je het doen'
Conclusie
Waarschijnlijk vermindert een inentingscampagne onder leraren de ziekte-uitval aanzienlijk. Maar een reductie van 70 à 80 procent is erg optimistisch.