Ook historicus Ankersmit weg bij Forum uit onvrede over koers Baudet
Historicus Frank Ankersmit heeft in december vorig jaar een punt gezet achter zijn betrokkenheid bij het Forum voor Democratie. Ankersmit was tijdens de Tweede Kamerverkiezingen in maart vorig jaar lijstduwer (plek 29) voor de partij van Thierry Baudet. Uit onvrede over de koers van het FvD schreef hij eind 2017 een brief aan Baudet waarin hij de partij vaarwel zei.
De gerenommeerde emeritus hoogleraar raakte eind 2016 betrokken bij Forum voor Democratie. Hij was naar eigen zeggen vooral gecharmeerd van het pleidooi van Baudet voor vernieuwing van de Nederlandse democratie. Het Forum voerde campagne met de slogan 'doorbreek het partijkartel' en benadrukte het belang van referenda. Ankersmit, als wetenschapper verbonden aan de Rijksuniversiteit Groningen, hield zich al langer bezig met democratische vernieuwing.
In 2005 was hij mede-auteur van het VVD-manifest Om de vrijheid, waarin onder meer werd gepleit voor een gekozen minister-president en het invoeren van burgemeestersverkiezingen. 'Toen ging het ook om de vraag: hoe kun je de Nederlandse democratie een facelift geven?'
Vernieuwingsdrang
Diezelfde vernieuwingsdrang zag Ankersmit eind 2016 terug bij Forum voor Democratie: 'Het Forum was in statu nascendi. Toen zag het ernaar uit dat de partij zich vooral zou richten op het democratischer maken van Nederland.' De hoogleraar vertelt dat hij op verzoek van Baudet in het najaar van 2016 deelnam aan een debat in Groningen over de staat van Europa en de euro. 'Ik ben nog een of twee keer in Amsterdam geweest. Dat waren de begindagen, er was veel enthousiasme en belangstelling.'
Eveneens op verzoek van Baudet nam Ankersmit plaats in een raad van advies, maar deze partijcommissie is nooit bijeengekomen, zegt Ankersmit nu. De adviesraad werd in maart vorig jaar opgeheven zonder dat hij daarvan op de hoogte was. 'Ik kwam er pas later achter. Wat Baudet daartoe heeft gebracht, weet ik niet.'
Tijdens de verkiezingen stond de hoogleraar op plek 29, één plek boven rechtsgeleerde en FvD-prominent Paul Cliteur. Ankersmit benadrukt dat hij desondanks nooit lid is geweest van de partij. Sinds de verkiezingen speelde hij geen rol meer binnen FvD. In de loop van het afgelopen jaar raakte hij teleurgesteld over de ontwikkeling van de partij.
Baudets speerpunt - democratische vernieuwing - raakte naar zijn mening te veel op de achtergrond. Het was voor Ankersmit de aanleiding om uiteindelijk per brief afscheid te nemen: 'Ik heb Baudet geschreven dat ik de partij vaarwel zegde en dat ik hoopte dat het de goede kant uit zou gaan met de partij. Het is niet zo dat ik met een woeste klap de deur heb dichtgetrokken.' Baudet antwoordde 'vlug' met een korte maar begripvolle reactie, zegt Ankersmit. 'Ik was er al met al content mee.'
'In 2016 zag het ernaar uit dat de partij zich vooral zou richten op het democratischer maken van Nederland'
'Ik was weg. Als je buiten de partij staat kan je geen invloed meer uitoefenen'
Vlotte geest
De huidige interne perikelen verbazen Ankersmit, al benadrukt hij dat hij geen zicht heeft op wat zich in het Forum voor Democratie afspeelt. 'Wat er in die partij gebeurt heb ik nooit gevolgd. Maar wanneer het zo is dat Baudet die partij met straffe hand wil besturen, dan is dat iets wat ik niet had verwacht. Ik ken Baudet, al ken ik hem niet goed, als iemand met een beweeglijke en vlotte geest. Iemand die niet geneigd is tot starre en stijve standpunten op wat voor terrein dan ook.'
Ankersmit werd onlangs benaderd door voormalig Forum-lid Robert de Haze Winkelman. 'Hij heeft mij geschreven, dat had te maken met problemen van hoe die partij moet worden georganiseerd. Toen hoorde hij van mij dat ik al eerder de partij vaarwel had gezegd.' De Haze Winkelman werd deze week samen met zijn partner Betty Jo Wevers door de partijtop uit het Forum voor Democratie gezet. Volgens een persbericht van FvD zouden de voormalig VVD-prominenten (hij was senator, zij statenlid) hebben geprobeerd 'de gecontroleerde uitbouw van de partij actief tegen te werken en het partijbestuur over te nemen'.
Het contact tussen De Haze Winkelman en Ankersmit bleef beperkt tot die ene keer omdat de Groningse hoogleraar al niet meer betrokken was bij het Forum. 'Ik was weg. Als je buiten de partij staat, kan je geen invloed meer uitoefenen.'
Onduidelijke koers
Ankersmit kijkt met enige verwondering naar de inhoudelijke ontwikkeling van Forum voor Democratie. Deze week kwam Baudet onder vuur te liggen omdat hij niet expliciet afstand nam van uitspraken van een Amsterdams Forum-kandidaat over verschil in intelligentie tussen volkeren. 'Ik heb de indruk gekregen dat de koers nog lang niet is uitgekristalliseerd. Baudet zegt dan weer dit en dan weer iets anders. Bij het partijcongres merkte hij op dat we terug zouden moeten naar het Nederland van 1850. Zoiets had ik nog nooit gehoord.'
Hij omschrijft de partijleider als 'een beetje een jonge hond' die alle kanten opgaat. 'Dat heeft iets charmants. Maar het nadeel is dat je niet precies weet waar je aan toe bent met hem. Is dat nou een standpunt (over intelligentieverschillen tussen volkeren, red.) wat de partij inneemt of iets wat toevallig iemand zegt en daarna weer wordt teruggenomen? Als partij moet je op den duur duidelijk maken waar je staat. Dat willen je kiezers ook weten.'
'Baudet is een beetje een jonge hond die alle kanten opgaat. Dat heeft iets charmants, maar je weet niet precies waar je aan toe bent met hem'