'Geen PrEP? Dan ook geen VVD-boot op de Pride'

Wat in de jaren tachtig onvoorstelbaar was, is de laatste jaren vrij stilletjes waarheid geworden. Er is een medicijn beschikbaar waarmee hiv niet alleen bestreden, maar ook voorkomen kan worden.

PrEP geeft perfect bescherming tegen hiv. Helaas is deze pil in Nederland een veronachtzaamd voorbehoedsmiddel, hoofdzakelijk dankzij een kortzichtige en ongevoelige VVD.

PrEP werkt en redt levens, zo staafde onderzoek. Er is een overstelpende hoeveelheid bewijs voor de (kosten)effectiviteit ervan. Het middel werkt bij correct gebruik nagenoeg 100 procent en draagt bij aan grote besparingen op het gezondheidsbudget (de behandeling van iemand met hiv kost gemiddeld ruim 4 ton).

Het was dan ook cruciaal dat PrEP beschikbaar kwam voor de doelgroep: mensen met een verhoogd risico op hiv. Het middel was wel verkrijgbaar op de markt, maar de prijs van 600 euro voor dertig pillen maakte het onbereikbaar voor de meeste potentiële gebruikers. Inmiddels is er een versie te koop voor 54 euro.

Deze verbeterde beschikbaarheid is tot stand gekomen ondanks de politiek. Sterker, de VVD heeft actief toegang tegengehouden. In juli 2016 gaf het Europees Geneesmiddelenbureau groen licht.

Direct riepen Aids Fonds, Soa Aids Nederland, Hiv Vereniging, Vereniging van Hiv Behandelaren en COC de overheid op om de preventiepil op te nemen in het zorgpakket.

Het was aan de minister van Volksgezondheid daarover te beslissen. Edith Schippers besloot eerst advies in te winnen bij de Gezondheidsraad.

Onder betrokkenen was er op dat moment niemand die maar de geringste twijfel had over de uitkomst van die gedegen maar o zo trage en overbodige exercitie. Twee jaar geleden was voor iedereen al duidelijk: eind maart 2018 zal de Gezondheidsraad positief adviseren.

Hiv-wantrouwen
Het uitstel van de VVD-minister is niet zonder consequenties gebleven: de afgelopen twee jaar kregen naar schatting 500 mensen een diagnose die met PrEP voorkomen zou zijn. De VVD heeft zo laten blijken geen oog te hebben voor de impact van hiv op generaties homomannen.

Erger, willens en wetens heeft de partij gekozen voor instandhouding van het stigma rond hiv. Sinds de aidsepidemie van de jaren '80 is seks iets geworden waar je bang voor moet zijn en mensen met hiv kun je daarom maar beter wantrouwen.

Bovendien miskent de liberale partij het recht van iedereen op een prettig seksleven. Kennelijk is de doelgroep van PrEP voor de VVD niet interessant. Zou deze miskenning een homofobe achtergrond hebben?

Tegenstanders brengen PrEP in verband met promiscuïteit en onzorgvuldigheid - een stigmatiserende associatie die aanvankelijk ook gebruiksters van de anticonceptiepil ten deel viel, maar die we gelukkig allang achter ons hebben gelaten.

Een andere mogelijke verklaring voor de onbegrijpelijke beslissing is een lobby van de farmaceutische industrie. Gilead, de fabrikant en patenthouder van het middel dat als PrEP wordt gebruikt, heeft - tevergeefs dus - hemel en aarde bewogen om deze commerciële voorsprong te verlengen.

Dit zou ook de weigering van de VVD-Tweede Kamerfractie kunnen verklaren die tot tweemaal toe pogingen van GroenLinks en D66 dwarsboomde om PrEP via een overbruggingsregeling versneld beschikbaar te stellen.

De voorstellen van GroenLinks en D66 getuigen niet alleen van moed en common sense, maar ook van mededogen en begrip jegens een door hiv en aids getraumatiseerde groep. Dit zijn de politici die het verdienen om tijdens Pride toegejuicht te worden.

Met de opzichtige vertragingsmanoeuvre eerst advies van de Gezondheidsraad af te wachten en tussenoplossingen te verwerpen heeft de VVD de gay gemeenschap schade berokkend.

De partij weigert daarvoor verantwoordelijkheid te nemen, maar wil wel goede sier maken door mee te varen met de botenparade.

Vaarverbod
Die twee gaan niet samen. Voor haar hardvochtige opschortingsactie verdient de VVD straf, of in ieder geval - om in lhbtq-termen te blijven - shade.  De inschrijvingsperiode voor de parade eindigde 5 februari.

Binnenkort zal een ballotagecommissie de inzendingen beoordelen. Actiegroep PrEPnu roept op tot een vaarverbod voor de VVD tijdens de Pride dit jaar, en alle komende jaren, net zo lang tot haar politici zich weer weten te gedragen.

Lees ook: Amsterdam gaat homo's begeleiden bij hiv-preventiepil