Na zoveelste dodelijke schietpartij willen Marokkaanse moeders 'bewustwording vergroten' op brainstormavond

'Wie is het volgende slachtoffer?', vraagt mevrouw Fatima Mouyah een groepje verzamelde Marokkaanse vrouwen, politici en waarnemend burgemeester van Amsterdam Jozias van Aartsen. 'Een jongen, vermoord tijdens zijn stage - hoe ver zijn we dan afgedwaald? We willen in vrede leven in dit mooie land.'

Mouyah spreekt deze vrijdagavond tijdens een besloten bijeenkomst in buurtcentrum Huis van de Wijk in Amsterdam-Slotervaart over de verbijstering en angst in de Marokkaans gemeenschap na de zoveelste liquidatie van een jonge Marokkaanse Amsterdammer. Een week terug, ook op vrijdag, werd de 17-jarige Mohammed Bouchikhi - geen bekende van de politie - omgebracht op zijn stageplek in een buurthuis aan de Grote Wittenburgerstraat. Drie maanden eerder, in november 2017, werd de 19-jarige Ayman Mouyah - zoon van mevrouw Mouyah en buurtgenoot van Mohammed Bouchikhi - aan de Kattenburgerkade doodgeschoten na een geëscaleerde straatruzie.

Het zijn de jongste toevoegingen aan een lange lijst van jonge Marokkaanse Amsterdammers die in de afgelopen vijf jaar omkwamen door ongekend vuurwapengeweld - vaak als gevolg van zakelijke conflicten in de drugshandel.

'Een paar maanden geleden heeft de familie van Mohammed Bouchikhi ons getroost toen onze Ayman overleed', zegt mevrouw Mouyah. 'Deze week hebben wij de familie Bouchikhi moeten troosten.'

De avond is een initiatief van de vrouwenorganisatie Nisa4Nisa. Ook actief bij Nisa4Nisa is de zus van Mohammed Bouchikhi. Zij was hier aan het werk op de avond dat haar broertje aan de andere kant van de stad in een kogelregen terechtkwam die voor een ander was bedoeld. Nisa4Nisa-voorzitter Naima Ajouaau belegde daarop in allerijl een 'brainstormsessie' waarop Marokkaanse moeders, politici en jeugdwerkers elkaar kunnen spreken over de 'opgefokte jeugd' die zich overgeeft aan zulk geweld. 'Geven wij volwassenen het goede voorbeeld?'

'Vrouwen zijn ontzettend belangrijk binnen uw gemeenschap' vertelt waarnemend burgemeester Van Aartsen de verzamelde moeders. 'We zijn het Mohammed Bouchikhi verplicht om iets moois van onze samenleving te maken.'

Knuffel

Tijdens de emotionele en chaotische brainstormsessies is de kritiek op de gebrekkige opvoeding in de Marokkaanse gemeenschap niet van de lucht. 'Ik weet hoe het is als je thuis genegenheid en liefde mist, als je nooit eens een knuffel krijgt', zegt een Marokkaanse man. 'Dan voel je je niks waard. Dat is wat er mis is met deze jongens.'

Een jongerenwerker brengt ertegenin dat Marokkaanse ouders te veel de schuld krijgen. De leefwereld van jongeren, die zich grotendeels online afspeelt, ligt vaak buiten de greep van hun ongeschoolde vaders en moeders. 'Dit is internetjeugd. We hebben het over jongens die AK-47's als wallpaper op hun telefoon hebben.'

Enkele moeders halen het recente nieuws aan over discriminerende uitzendbureaus. Zulke uitsluiting helpt jongeren niet om de juiste keuzes te maken.

'Waar zijn de ouders?', vraagt een docent van het Wibautcollege, een Amsterdams ROC waar Ayman Mouyah op zat. 'Ik zie ze nooit bij ouderavonden of diploma-uitreikingen.'

Boven de brainstormsessie hangt nog een vraag: wat moet deze bijeenkomst opleveren? Enkele deelnemers wijzen op een eerdere bijeenkomst, in 2013 belegd in de Blauwe Moskee naar aanleiding van een reeks liquidaties die eind 2012 begon met een dubbele moordaanslag in de Staatsliedenbuurt. Die bijeenkomst, waar de opvoedkwaliteiten van Marokkaanse ouders ook niet werden gespaard, lijkt het moorden niet te hebben kunnen stoppen.

'Het was vooral praten, praten, praten', zegt jongerenwerker Said Bensellam, die ook bij de Blauwe Moskeebijeenkomst was. 'Er is niks veranderd.'

Deze avond in het Huis van de Wijk deelt Bensellam een persoonlijk verhaal met het publiek: zijn broertje Youssef werd in 2012 na een straatruzie onder vuur genomen en raakte vanaf zijn nek verlamd. 'Dit is een generatie jongeren die buurthuizen komt binnenstormen en in het wilde weg begint te schieten. Wat zal de volgende generatie dan wel niet doen?'

De wanhoop over het aanhoudende dodelijk geweld leeft ook bij Naima Ajouaau, de organisator van de brainstormsessie. Toch hoopt ze dat de avond het begin kan zijn van een verandering. 'We hebben niet de oplossing, maar misschien kunnen we wel de bewustwording vergroten.'

De brainstormsessie levert enkele politieke aanbevelingen op die voorgelegd zullen worden aan politici en de Amsterdamse politieleiding. Verbeter de informatievoorziening aan moeders, is er een. Vaak weten moeders niet waar ze terecht kunnen om hun zorgen te delen over hun ontsporende zonen.

Er klinken ook morele aansporingen die de aanwezigen ter harte moeten nemen en verder moeten verspreiden in de Marokkaanse gemeenschap. Meld criminele activiteiten bij de politie, wordt er verteld. 'Zwijgen is verraad, praten is een heldendaad.' Een ander appèl is aan Marokkaanse vaders. 'Waar zijn de vaders? Voeden zij wel op? Wij willen dat onze mannen meehelpen in de opvoeding.'